Trong nền văn học Việt Nam, Thạch Lam nổi tiếng với những truyện ngắn có giọng điệu nhẹ nhàng nhưng lại mang ý nghĩa sâu cay thâm thúy. Hãy cùng tìm hiểu Giới thiệu tác giả Thạch Lam (Tiểu sử, sự nghiệp, phonng cách sáng tác, nhận định) nhé!
Tiểu sử
– Thạch Lam, tên thật là Nguyễn Trường Vinh sau mới đổi thành Nguyễn Tường Lân
– Ông sinh ngày 7 tháng 7 năm 1910, là một trong những nhà văn, nhà báo, và nhà hoạt động chính trị nổi tiếng của Việt Nam thời bấy giờ.
– Bút danh: Thạch Lam, Việt Sinh, Thiện Sỹ.
– Quê quán: phố huyện Cẩm Giàng, Hải Dương.
– Gia đình: Cha là Nguyễn Tường Nhu giữ chức Thông phán Tòa sứ, mẹ là bà Lê Thị Sâm, con gái đầu lòng cụ Lê Quang Thuật làm quan võ ở huyện Cẩm Giàng. Ông nội Nguyễn Tường Tiếp là tri huyện Cẩm Giàng, hai vợ chồng ông bà Nhu, có 7 người anh em (6 trai và 1 gái), Thạch lam là người con thứ 6.
– Năm 1935 Thạch Lam cưới bà Nguyễn Thị Sáu, người ở Ninh Bình và đã từng có một đời chồng, hai người sinh sống với nhau trong một căn nhà nhỏ tại đầu làng Yên Phụ, ven Hồ Tây (Hà Nội), căn nhà của cả hai là của chị Nguyễn Thị Thế nhường lại cho hai em.
– Thạch Lam có ba người con: Nguyễn Tường Nhung, Nguyễn Tường Đằng, Nguyễn Tường Giang
Sự nghiệp
– Từ nhỏ Thạch Lam sống ở quê ngoại, khi lên đến tiểu học thì học tại trường Nam (Tiểu học Hải Dương, nay là trường Tiểu học Tô Hiệu). Khi người anh cả Nguyễn Tường Thụy ra trường và dạy học ở Tân Đệ (Thái Bình) thì ông theo mẹ lên trường anh dạy để học, song được một năm thì cùng với mẹ và năm người anh em khác lên Hà Nội sinh sống, còn anh cả thì vẫn tiếp tục sinh sống ở Thái Bình.
– Khi Thạch Lam 15 tuổi, để giúp đỡ gánh nặng cho mẹ, ông đã nhờ mẹ nói khéo với ông lý trưởng để thay đổi giấy khai sinh tăng thêm tuổi để học “nhảy” 4 năm ban thành chung. Và tên ông được sửa thành Nguyễn Tường Lân.
– Ông đỗ vào trường Cao đẳng Canh Nông ở Hà Nội, nhưng học được một thời gian thì vào học tại trường Trung học Albert Sarraut để thi Tú tài.
– Khi đỗ tú tài I, Thạch Lam thôi học tại trường Trung học Albert Sarraut để làm báo với hai anh.
– Thạch Lam gia nhập vào Tự lức văn đoàn do anh Nguyễn Tường Tam sáng lập ra, ông được phân công cho việc biên tập tuần báo Phong Hóa và tờ Ngày nay.
– Tháng 2 năm 1935, ông giữ chức Chủ bút tờ Ngày nay.
– Vì có một tuổi thơ nhọc nhằnm cộng với cuộc sống lao lực vì kiếm miếng cơm manh áo nên Thạch Lam sớm mắc phải căn bệnh lao phổi và mất khi mới chỉ có 31 tuổi. Lượng tác phẩm mà ông để lại không nhiều nhưng giá trị văn học có trong tác phẩm vẫn luôn được giữ vững và sống mãi theo thời gian.
Tác phẩm
– Các tác phẩm của Thạch Lam đều đã được đăng báo trước khi in thành sách, trong đó có một số tác phẩm tiêu biểu như:
+ Gió lạnh đầu mùa (tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Đời nay, 1937)
+ Nắng trong vườn (tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Đời nay, 1938)
+ Ngày mới (truyện dài, Nhà xuất bản Đời nay, 1939)
+ Theo dòng (bình luận văn học, Nhà xuất bản Đời nay, 1941)
+ Sợi tóc (tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Đời nay, 1942)
+ Một thứ quà của lúa non: Cốm (Hà Nội băm sáu phố phường, Nhà xuất bản Đời Nay, 1943) – đã được in vào SGK Ngữ văn 7, tập một.
+ Hà Nội băm sáu phố phường (Tùy bút, Nhà xuất bản Đời Nay, 1943)
+ Tác phẩm viết cho thiếu nhi Quyển sách và Hạt ngọc, cả hai đều do Nhà xuất bản Đời Nay ấn hành vào năm 1940.
+ Hai đứa trẻ (truyện ngắn) đã được in vào sách giáo khoa ngữ văn 11, tập một và lớp 10 tập một theo chương trình mới từ năm 2022.
Phong cách sáng tác
Thạch Lam đã tạo ra những tác phẩm văn học độc đáo và sáng tạo, mang đậm dấu ấn cá nhân. Ông sử dụng ngôn ngữ tinh tế và hình ảnh sinh động. Là người thông minh, trí thức Thạch Lam biết cách sắp xếp từ ngữ, câu chữ một cách khéo léo để tạo nên những bức tranh văn học sống động. Mỗi từ, mỗi câu của ông đều được chọn lọc kỹ càng, tạo nên sự hài hòa và sức hút cho độc giả. Nhờ vào sự khéo léo này, tác phẩm của Thạch Lam trở nên cuốn hút và dễ đọc.
Thạch Lam cũng được biết đến với việc sử dụng các phương thức kể chuyện đa dạng và độc đáo. Ông không chỉ sử dụng phong cách kể truyện truyền thống mà còn thử nghiệm với các phương thức kể chuyện không tuân theo thứ tự thời gian, sử dụng kỹ thuật nhảy thời gian hay chuyển đổi góc nhìn. Điều này tạo ra sự mới mẻ và hấp dẫn cho tác phẩm của ông, giúp độc giả có cảm giác như đang tham gia vào câu chuyện.
Tác phẩm của Thạch Lam còn được đánh giá cao về sự sáng tạo và độc đáo trong việc xây dựng nhân vật. Ông đã khắc họa ra những nhân vật sống động, có tính cách rõ ràng và đa chiều. Nhân vật trong tác phẩm của ông không chỉ là những cái tên trên giấy mà còn là những con người thực sự, với những suy nghĩ, cảm xúc và hành động riêng. Sự đa dạng và sự phát triển của nhân vật trong tác phẩm của ông tạo nên sự hấp dẫn và sự khám phá liên tục cho độc giả.
Nghệ thuật trong những sáng tác của Thạch Lam là cách sử dụng ngôn ngữ tinh tế và hình ảnh sinh động, sự đa dạng và độc đáo trong phương thức kể chuyện, cùng với việc xây dựng nhân vật sáng tạo và độc đáo. Nhờ vào những yếu tố đó, mà tác phẩm của Thạch Lam đã góp phần rất lớn trong việc làm phong phú và đa dạng hóa văn học Việt Nam.
Nhận định, đánh giá
– Nguyễn Tuân: “Lời văn Thạch Lam nhiều hình ảnh, nhiều tìm tòi, có một cách điệu thanh thản, bình dị và sâu sắc…Văn Thạch Lam đọng nhiều suy nghiệm, nó là cái kết tinh của một tâm hồn nhạy cảm và tầng trải về sự đời. Thạch Lam có những nhận xét tinh tế về cuộc sống hàng ngày. Xúc cảm của Thạch lam thường bắt nguồn và nảy nở lên từ những chân cảm đối với tầng lớp dân nghèo thành thị và thôn quê. Thạch Lam là nhà văn quý mến cuộc sống, trang trọng trước cuộc sống của mọi người chung quanh. Ngày nay đọc lại Thạch lam, vẫn thấy đầy đủ cáo dư vị và cái nhã thú của những tác phẩm có cốt cách và phẩm chất văn học.”
– Nhà văn Vũ Ngọc Phan: “Ngay trong tác phẩm đầu tay (Gió đầu mùa), người ta đã thấy Thạch Lam đứng vào một phái riêng…Ông có một ngòi bút lặng lẽ, điềm tĩnh vô cùng, ngòi bút chuyên tả tỷ mỷ những cái rất nhỏ và rất đẹp… Phải là người giàu tình cảm lắm mới viết được như vậy…”
– GS. Phạm Thế Ngũ: “Thạch Lam là một nhà văn có khuynh hướng xã hội…Đối với ông, nhân vật thường là những người tầm thường trong xã hội: mẹ Lê trong xóm nghèo, cô hàng xén ở phố huyện, cậu học trò đi ở trọ, hai cô gái giang hồ trơ trọi…Và ông thường để ý vạch vẽ cuộc đời, tình cảm cùng ý nghĩ của họ, chớ không bận tâm lắm đến việc tuyên truyền tư tưởng cách mạng xã hội như trong các tác phẩm của Nhất Linh hay Hoàng Đạo…Ta thấy Thạch Lam, luôn hòa đồng trong cái xã hội nhỏ bé mà ông thương xót với tất cả tâm hồn đa cảm của ông… ”
– GS. Phong Lê: “Thạch Lam có quan niệm dứt khoát về thiên chức của văn chương: “Đối với tôi, văn chương không phải một cách đem đến cho người đọc sự thoát ly hay sự quên, trái lại, văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có, để vừa tố cáo và thay đổi một cái thế giới giả dối và tàn ác, vừa làm cho lòng người đọc thêm trong sạch và phong phú hơn”.
Có lẽ cả hai phương diện, vừa tố cáo, vừa xây dựng, đều được Thạch Lam chú ý; và trong phần thành công của nó, các dấu ấn hiện thực và lãng mạn trong văn Thạch Lam đều tìm được sự gắn nối ở chính quan niệm này.
Ở tư cách nhà văn, Thạch Lam đòi hỏi rất cao phẩm chất trung thực của người nghệ sĩ. Ông viết: “Sự thành thực chưa đủ cho nghệ thuật. Có thể, nhưng một nhà văn không thành thực không bao giờ trở nên một nhà văn giá trị. Không phải cứ thành thực là trở nên một nghệ sĩ. Nhưng một nghệ sĩ không thành thực chỉ là một người thợ khéo tay thôi”
