Đọc bài thơ sau và trả lời câu hỏi:
Em bé trong mùa củi khô
Bình Nguyên Trang
Này em bé thả chân trần trên cỏ
Rong ruổi suốt ngày nhặt giấc mơ rơi
Ngôi nhà em đầy mùi hương và khói
Em kiếm củi gần sưởi ấm chiều mồ côi
Dải đồi ấy chỉ nhiều hoa và gió
Làm sao có củi khô cho em nhặt bây giờ
Chiều lạnh lắm thu đã vàng rồi đó
Em về đi, mẹ sắp trở cơn ho
Này em bé, căn nhà xơ xác thế
Làm sao cõng nắng mưa để qua mùa
Heo hút quá cho ta vào nữa nhé
Ta nhóm lửa giùm em đánh thức niềm vui
Những bó củi mỗi ngày mang về chợ
Em ủ ước mơ nhặt khắp nẻo trên đồi
Đường đầy gió, heo may gài băng giá
Chân chạy qua mùa đối diện ngày đông
Rồi ta thấy má em hồng mỗi buổi
Khi nhóm củi khô cho mẹ sưởi ấm lòng
Cái bóng nhỏ ngã trên đồi lộng gió
Biết có còn củi khô cho em không…
Câu 1: xác định thể thơ và luật Bằng, Trắc?
Trả lời
– Thể thơ: tự do
– Luật bằng, trắc: thể thơ tự do không tuân theo luật Bằng trắc.
Câu 2: xác định nhân vật trữ tình và cảm xúc chủ đạo?
Trả lời
– Nhân vật trữ tình: tác giả
– Cảm xúc chủ đạo: nỗi xót xa trước những hoàn cảnh chiếc lá chưa lành của một trái tim nhân hậu và giàu tình thương người
Câu 3: Cảm xúc của nhân vật trữ tình được thể hiện như thế nào trước tình cảnh đó?
Trả lời
Cảm xúc của nhân vật trữ tình: sự xót xa, thương cảm trước hoàn cảnh thiếu thốn của em. Thương em manh áo mỏng manh, đôi chân trần trên đất đi nhặt củi khô lo lắng cho mẹ ở nhà ốm yếu. Tuy khó khăn là thế nhưng em vẫn từng ngày cố gắng vì ước mơ của mình.
Câu 4: Phân tích nghệ thuật đặc sắc trong bài thơ và cho biết chúng đã diễn tả tình cảnh của em bé đi kiếm củi khô và thái độ của tác giả như thế nào?
Trả lời
* Nghệ thuật miêu tả: Miêu tả “em bé”
− Em kiếm củi gần sưởi ấm chiều mồ côi
− Em ủ ước mơ nhặt khắp nảo trên đồi
− Này em bé thả chân trần trên cỏ
→ Hình ảnh em bé vất vả kiếm củi khô, cuộc sống lật đật, nhưng vẫn lạc quan, hồn nhiên “Rong ruổi suốt ngày nhặt giấc mơ rơi”
* Giọng điệu:
− Xót xa, thương cảm: “Này em bé, căn nhà xơ xác thế”,”Biết có còn củi khô cho em không”,…
− Trìu mến, vỗ về: “Ta nhóm lửa giùm em đánh thức niềm vui”, “Ta nhóm củi khô cho mẹ sưởi ấm lòng”
Câu 5: Ở khổ thơ đầu, cuộc sống của em bé đi kiếm củi được khắc họa thông qua những chi tiết nào?
Trả lời
Ở khổ thơ đầu, cuộc sống của em bé đi kiếm củi được khắc họa thông qua những chi tiết: em bé thả chân trần trên cỏ để đi kiếm củi, nhà em chỉ có hương và khói
Câu 6: Trong khổ thứ thơ (3), nhân vật trữ tỉnh đã thể hiện những cảm xúc gì với em bé kiếm củi?
Trả lời
Trong khổ thứ thơ (3), nhân vật trữ tỉnh đã thể hiện những cảm xúc cót xa, thương cảm với em bé.
Câu 7: Chỉ ra và nêu hiệu quả của phép tu từ ẩn dụ trong hai câu thơ sau:
“Này em bé, căn nhà xơ xác thế”
“Làm sao cõng nắng mưa để qua mùa”
Trả lời
– BPTT:
+ ẩn dụ “căn nhà xơ xác” để không chỉ miêu tả căn nhà vật lý mà còn phản ánh tình trạng nghèo khổ, thiếu thốn của gia đình em bé, qua đó gợi lên sự khó khăn, cơ cực trong cuộc sống của em.
+ ẩn dụ “cõng nắng mưa” để chỉ sự vất vả, gánh nặng mà em bé phải chịu đựng trong cuộc sống, như là sự đối diện với những khó khăn trong suốt mùa đông lạnh giá, với mong muốn có thể vượt qua những thử thách ấy.
– Hiệu quả: Những phép ẩn dụ này không chỉ làm phong phú hình ảnh mà còn gợi lên sự khắc nghiệt của hoàn cảnh, qua đó tạo nên chiều sâu cảm xúc trong bài thơ.
Câu 8: Nêu tác dụng của dấu chấm lửng được sử dụng trong câu thơ cuối bài: “Biết cô còn củi khô cho em không…”
Trả lời
Dấu chẩm lửng ở cuối bài thể hiện sự ngập ngừng, ngắt quãng, cũng chính là nỗi lo của tác giả với em bé.
Câu 9: Theo em, qua bài thơ tác giả muốn gửi đến người đọc những thông điệp gì?
Trả lời
Thông điệp:
– Hãy biết thông cảm, thương xót với những người nghèo khổ, yếu thế hơn mình.
– Biết cố gắng, vươn lên trước những nghịch cảnh trong cuộc sống.
– Thông điệp về sự gian khó, cơ cực mà trẻ em trong những gia đình nghèo phải chịu đựng, nhưng cũng thể hiện tinh thần kiên cường và tình yêu thương trong cuộc sống.