Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
Một mùa đông khắc nghiệt lại đến. Buổi chiều nào chúng tôi cũng ra chân đê lấy những cây dứa dại khô chất thành đống đốt lửa. Và đây cũng là một mùa đông khủng khiếp đối với tôi. Năm ấy tôi bước vào tuổi mười ba và trải qua một trận ốm ghê gớm. Sau này tôi cũng không biết mình bị bệnh gì. Tôi nằm co quắp trên giường ở góc nhà. Bà tôi suốt ngày đốt một đống lửa cạnh giường cho tôi sưởi. Lạnh quá, tôi bò ra mép giường để gần lửa hơn. Hầu như tôi không đứng lên được lâu. Cho nên suốt ngày tôi chỉ nằm hoặc bò. Tôi chẳng thích ăn gì, chỉ thích ngửi mùi áo bà tôi.
Hơn một tháng nằm liệt giường, bệnh tôi cũng không hề giảm. Bà tôi quyết định đưa tôi đến nhà một ông thầy lang cách nhà tôi hơn mười cây số. Bà lấy chiếc thúng cái, lót một ít rơm và đặt tôi nằm vào trong đó. Lúc đó tôi bé và nhẹ như một con mèo. Bà tôi lấy chiếc nón đậy tôi và đội cái thúng có tôi nằm trong, đưa đến nhà ông lang. Lên đến đê, tôi nghe có người hỏi: “Bà đi bán gì đấy?”. Tôi nghe bà tôi mắng: “Nhổ vào mồm cái nhà ông này”. Ngày hôm ấy, bà tôi đã đội cái thúng đựng tôi đi bộ suốt hai chục cây số. Nhưng ông lang kia cũng không chữa được cho tôi. Những ngày sau đó tôi chỉ nằm chờ chết.
Một hôm, ông Bộc sang nhà tôi và nói:
– Tôi mua được mấy thang thuốc lá của một bà mế Hòa Bình, sắc cho cháu uống xem sao.
Bố tôi thở dài:
– Chẳng ăn thua gì đâu, ông ạ. Chắc nó bỏ chúng tôi nội nhật nay mai thôi.
Ông Bộc im lặng mở bao tải đưa cho bà tôi ba thang thuốc lá. Bà tôi lặng lẽ đun thuốc. Đến gần sáng, bố tôi cậy miệng đổ hết bát thuốc cho tôi. Thật kỳ lạ, uống hết ba thang thuốc thì tôi ngồi dậy được. Thấy vậy, ông Bộc lại khoác bao tải rời xóm trại lặng lẽ ra đi. Mấy ngày sau ông trở về. Vừa thở, vừa ho, ông vừa mở bao tải đưa cho bà tôi chục thang thuốc nữa. Uống xong chục thang thuốc ấy tôi đã theo thằng Mên lên đê chơi được rồi.
Đêm, bà ôm tôi ngủ. Từ ngày tôi ốm, đêm nào ngủ bà cũng ôm tôi. Tôi nằm co trong vòng tay của bà và mùi trầu quế. Tiếng bà tôi thở đều đều.
– Cháu nhớ là suốt đời phải sống tết, chết giỗ ông Bộc nhé. Nếu không có ông ấy thì cháu chẳng còn được sống đến bây giờ đâu.
Tôi nằm nghe bà nói. Từ khi ốm dậy, tôi thường ít ngủ hơn. Đêm xóm trại mang cảm giác xa xăm vô cùng. Một cái gì đó vừa hoang vắng, vừa thổn thức thường xâm chiếm lòng tôi trong đêm. Có phải là tôi hoảng sợ hay tôi đã lớn lên trong tâm hồn đa cảm của mình?
(Trích Bí mật hồ cá thần – Nguyễn Quang Thiều – NXB Kim Đồng, 1996)
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên.
A. Tự sự
B. Nghị luận
C. Biểu cảm
D. Thuyết minh
Câu 2. Truyện được kể theo ngôi thứ mấy, người kể là ai?
A. Ngôi kể thứ nhất, người kể là ông Bộc
B. Ngôi kể thứ ba, người kể giấu mình
C. Kết hợp ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba, người kể là ông Bộc và giấu mình
D. Ngôi kể thứ nhất, người kể là nhân vật “tôi”
Câu 3. Sự việc chính xảy ra với cậu bé trong đoạn trích trên là gì?
A. nằm co quắp trên giường ở góc nhà, chờ chết
B. trải qua một trận ốm ghê gớm mà không biết mình bị bệnh gì
C. ra chân đê lấy những cây dứa dại khô chất thành đống đốt lửa
D. hoảng sợ hay lớn lên trong tâm hồn đa cảm của mình
Câu 4. Câu chuyện xảy ra vào thời điểm nào trong năm?
A. Đầu đông
B. Chớm hè
C. Cuối xuân
D. Đầu thu
Câu 5. Nhân vật ông Bộc trong đoạn trích là người như thế nào?
A. Hiếu khách
B. Dễ tính
C. Nhân hậu
D. Khó gần
Câu 6. Chủ đề của truyện là gì?
A. Nâng niu những cảm xúc của trẻ thơ
B. Trân trọng những kỉ niệm tuổi thơ
C. Ngợi ca tình cảm gia đình
D. Ngợi ca lòng bao dung, chân thành
Câu 7. Có bao nhiêu số từ trong các câu: “Bà tôi quyết định đưa tôi đến nhà một ông thầy lang cách nhà tôi hơn mười cây số. Bà lấy chiếc thúng cái, lót một ít rơm và đặt tôi nằm vào trong đó”?
A. Ba
B. Bốn
C. Năm
D. Không có
Câu 8. Cụm chủ vị “Sau này tôi cũng không biết mình bị bệnh gì.” giữ vai trò gì trong câu?
A. Trực tiếp cấu tạo chủ ngữ
C. Bổ sung cho từ làm chủ ngữ
B. Trực tiếp cấu tạo vị ngữ
D. Bổ sung cho từ làm vị ngữ
Câu 9. Tìm các chi tiết miêu tả hành động của bà trong đoạn trích trên. Qua đó, em thấy bà là người như thế nào?
Trả lời
– HS tìm được các chi tiết miêu tả hành động của bà:
+ Khi “tôi” co quắp ở góc nhà: Bà suốt ngày đốt một đống lửa cạnh giường cho tôi sưởi
+ Bà đội cái thúng có “tôi” nằm trong, đưa đến nhà ông lang, đi bộ suốt hai chục cây số
+ Trên đường đi, có người hỏi bà bán gì, bà mắng: “Nhổ vào mồm cái nhà ông này”.
+ Được cho thuốc: Bà lặng lẽ đun thuốc
+ Khi “tôi” khỏi ốm: đêm nào bà cũng ôm “tôi” ngủ, bà dặn “sống tết chết giỗ ông Bộc”
– HS nhận xét được về bà:
+ Bà âm thầm yêu thương, lo lắng, che chở, quan tâm “tôi”, luôn bên cạnh sưởi ấm, chạy chữa cho cháu khỏi bệnh
+ Bà dạy dỗ cháu những điều hay lẽ phải, đạo làm người…
Câu 10. Từ hành động của các nhân vật trong đoạn trích, em hãy nêu hai bài học có ý nghĩa nhất với bản thân mình. Trình bày thành đoạn văn khoảng 6 câu, trong đó có sử dụng một phó từ. (Gạch chân, cho biết phó từ đó bổ sung ý nghĩa gì)
Trả lời
Gợi ý:
– Từ hành động của bà: Hiểu ra giá trị của tình cảm bà dành cho cháu, tình cảm gia đình thiêng liêng, có sức mạnh lớn lao
– Từ hành động của ông Bộc: Hiểu được giá trị của lòng nhân ái, sự quan tâm, sẻ chia…
– Từ lời dặn của bà: Bài học về lòng biết ơn, sống ân nghĩa, “ăn quả nhớ kẻ trồng cây”…