Đọc văn bản:
CHIM THÊU
Chiều chủ nhật ba thường đi dạo,
Các cửa hàng bày áo trẻ con.
Lòng ba không khỏi riêng buồn,
Ngắm từng kiểu áo, nhớ con vô cùng!
Lũ chúng nó ngăn sông cản núi,
Áo ba mua khôn gửi về Nam.
Nhìn đàn trẻ nhỏ xênh xang,
Áo thêu chim trắng, ba càng thương con.
Con trong đó sớm hôm nức nở,
Nghẹn lời ca dưới mỏ quạ đen.
Mẹ con chẳng vụng đường kim,
Áo con chẳng dám thêu chim hoà bình.
Ba ôm tấm áo xanh giữa ngực
Tưởng chừng nghe thổn thức tim con.
Bâng khuâng cặp mắt đen tròn,
Chắt chiu vẳng tiếng chim non gọi đàn…
Treo áo con bên bàn làm việc,
Nhìn chim thêu, ba viết thơ này.
Áo không gửi được hôm nay,
Thì ba giữ lấy, mai ngày cho con.
Ngày mai ấy, nước non một khối,
Giở áo này, thấu nỗi niềm xưa,
Đàn em con đó, bây giờ,
Áo thêu chim trắng, tha hồ vui chơi.
Mùa xuân 1957
Nguyễn Bính, Đêm sao sáng, 1962, NXB Văn học
Câu 1. Xác định thể thơ của văn bản trên?
Trả lời
Thể thơ Song thất lục bát
Câu 2. Ghi lại những từ ngữ khắc họa hình ảnh người cha trong khổ thơ đầu tiên. Qua những từ ngữ đó, em có cảm nhận như thế nào về người cha ấy?
Trả lời
Các từ ngữ khắc họa hình ảnh người cha trong khổ thơ đầu: đi dạo các cửa hàng bày áo trẻ con, lòng không khỏi riêng buồn, ngắm áo, nhớ con.
=> Qua đó thấy được hình ảnh người cha:
– Yêu thương, quan tâm và thương nhớ con vô cùng.
– Buồn thương, mong mỏi được gặp con.
Câu 3. Em hiểu thế nào về hình ảnh chim trắng, chim hoà bình?
Trả lời
Hình ảnh “chim trắng” “chim hòa bình” là hình thêu trên áo con nhỏ, đó còn là hình ảnh ẩn dụ tượng trưng của khao khát hòa bình, thống nhất đất nước.
Câu 4. Việc sử dụng hình ảnh ẩn dụ “mỏ quạ đen” trong hai dòng thơ Con trong đó sớm hôm nức nở,/ Nghẹn lời ca dưới mỏ quạ đen mang lại hiệu quả nghệ thuật gì?
Trả lời
Hiệu quả nghệ thuật của biện pháp ẩn dụ
– Hình ảnh quạ đen đối lập với chim hoà bình trong khổ thơ thơ, tạo ra sự tương phản mạnh mẽ giữa thế lực giặc thù tàn ác gây chia ra đất nước với ước mơ hòa bình, thống nhất.
– Thể hiện lòng căm thù giặc sâu sắc của tác giả.
– Giúp câu thơ giàu hình ảnh ấn tượng, giàu cảm xúc.
Câu 5. Trong văn học, nhiều tác phẩm ca ngợi tình phụ tử thiêng liêng, đặc biệt trong hoàn cảnh chia xa. Sự xa cách trở thành thử thách, làm cho tình cảm ấy thêm sâu sắc, khiến người cha càng nhớ và thương con hơn. Hãy đặt mình vào vị trí của người con trong tác phẩm “Chim thêu” và ghi lại những suy nghĩ, tình cảm của em dành cho ba.
Trả lời
HS biết đặt mình vào vị trí của người con trong tác phẩm ghi lại những suy nghĩ, tình cảm của con dành cho ba:
– Thương nhớ ba, xúc động trước tình cảm quan tâm yêu thương mà ba dành cho mình.
– Thấu hiểu được nỗi lòng cha mong mỏi đất nước thống nhất để gia đình đoàn tụ, ba con gặp nhau.
– Học tập, ngoan ngoãn nghe lời mẹ để ba yên tâm công tác.
– Thêm yêu đất nước, biết căm thù bọn giặc gây tội ác chia cắt dân tộc.
Câu 6. Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích khổ thơ bốn của văn bản “Chim thêu” được trích trong phần đọc hiểu.
Trả lời
Phân tích làm rõ được:
– Nội dung chủ đề: tình cảm yêu thương mong nhớ con của người cha trong hoàn cảnh đất nước chia cắt.
+ Ba nhớ con chỉ biết ôm tấm áo xanh mua tặng con giữa ngực mà tưởng chừng như nghe thổn thức tiếng tim con đập.
+ Ba hình dung cặp mắt bâng khuâng đen tròn của con bơ vơ vì thiếu vắng cha.
+ Ba chắt chiu từng tiếng chim non mà hình dung ra tiếng con trẻ rít rít gọi mình…
⇨ Người cha có tình phụ tử, yêu thương con vô bờ bến.
– Đặc sắc nghệ thuật:
+ Thể thơ song thất lục bát cách gieo vần chân, vần lưng cùng cách ngắt nhịp linh hoạt, giàu nhạc điệu phù hợp miêu tả tâm trạng nhớ con triền miên.
+ Ngôn từ giàu hình ảnh tô đậm nỗi lòng nhớ con như “tấm áo xanh” “tim con” “cặp mắt đen tròn”, phép ẩn dụ “ tiếng chim non gọi đàn” như thể tiếng con tha thiết trẻ gọi cha..
+ Phép đảo từ ngữ “bâng khuâng cặp mắt đen tròn”
+ Các từ láy bâng khuâng thổn thức, chắt chiu giàu sức biểu cảm
