Đọc ngữ liệu sau và trả lời câu hỏi:
Dừa ơi
Tôi lớn lên đã thấy dừa trước ngõ
Dừa ru tôi giấc ngủ tuổi thơ
Cứ mỗi chiều nghe dừa reo trước gió
Tôi hỏi nội tôi: “Dừa có tự bao giờ?”
Nội nói: “Lúc nội còn con gái
Đã thấy bóng dừa mát rượi trước sân
Đất này xưa đầm lầy chua mặn
Đời đói nghèo cay đắng quanh năm”
Dừa ơi dừa! Người bao nhiêu tuổi
Mà lá tươi xanh mãi đến giờ
Tôi nghe gió ngàn xưa đang gọi
Xào xạc lá dừa hay tiếng gươm khua.
Vẫn như xưa vườn dừa quê nội
Sao lòng tôi vẫn thấy yêu hơn
Ôi thân dừa đã hai lần máu chảy
Biết bao đau thương, biết mấy oán hờn.
Dừa vẫn đứng hiên ngang cao vút
Lá vẫn xanh rất mực dịu dàng
Rễ dừa bám sâu vào lòng đất
Như dân làng bám chặt quê hương.
Tôi ngước nhìn mùa xuân nắng rọi
Bốn mặt quê hương giải phóng rồi
Tôi bỗng thấy nội tôi trẻ lại
Như thời con gái tuổi đôi mươi
Như hàng dừa trước ngõ nhà tôi.
Câu 1. Đoạn trích trên sử dụng những phương thức biểu đạt nào?
Trả lời
Những phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm, tự sự và miêu tả.
Bài thơ kể về quá trình trưởng thành của người cháu dưới bóng dừa và những kỷ niệm liên quan đến cây dừa từ thời nội còn trẻ. Đồng thời, bài thơ cũng miêu tả hình ảnh cây dừa trong quá khứ và hiện tại, qua đó thể hiện tình yêu quê hương và niềm tự hào dân tộc.
Câu 2. Vẫn vườn dừa xưa, tại sao tác giả lại thấy yêu hơn?
Trả lời
Lý do tác giả thấy vườn dừa đáng yêu hơn:
– Ký ức và kỷ niệm: Vườn dừa gắn liền với tuổi thơ của tác giả, những kỷ niệm đẹp về giấc ngủ tuổi thơ, lời kể của nội, và những ngày sống dưới bóng mát của cây dừa.
– Biểu tượng của quê hương: Cây dừa trở thành biểu tượng của sự kiên cường, bền bỉ và gắn bó với quê hương, đặc biệt khi chứng kiến sự thay đổi và phát triển của quê hương sau chiến tranh.
Câu 3. Tác giả đối lập ý thơ trong hai câu cuối của khổ 4 và hai câu đầu của khổ 5 để diễn đạt điều gì?
Trả lời
* Ý đối lập:
– Hai câu cuối khổ 4: “Ôi thân dừa đã hai lần máu chảy / Biết bao đau thương, biết mấy oán hờn.”
=> Diễn tả sự đau thương, oán hờn và những mất mát trong chiến tranh mà quê hương và cây dừa đã trải qua.
– Hai câu đầu khổ 5: “Dừa vẫn đứng hiên ngang cao vút / Lá vẫn xanh rất mực dịu dàng.”
=> Diễn tả sự kiên cường, bền bỉ và vẻ đẹp dịu dàng của cây dừa, bất chấp những khó khăn và thử thách đã qua.
* Điều tác giả muốn diễn đạt: Sự kiên cường và bền bỉ của cây dừa cũng như người dân quê hương, luôn đứng vững và đẹp đẽ dù đã trải qua bao nhiêu gian khổ và mất mát.
Câu 4. Chỉ ra và nêu tác dụng của một biện pháp tu từ trong hai câu thơ:
Rễ dừa bám sâu vào lòng đất
Như dân làng bám chặt quê hương.
Trả lời
– Biện pháp tu từ: So sánh.
– Tác dụng:
+ So sánh rễ dừa bám sâu vào lòng đất với dân làng bám chặt quê hương, tác giả nhấn mạnh sự gắn bó mật thiết, kiên định và không thể tách rời giữa cây dừa và đất, cũng như giữa người dân và quê hương.
+ Hình ảnh này thể hiện tình yêu và lòng trung thành với quê hương, đồng thời tôn vinh sự bền bỉ và kiên cường của cả cây dừa lẫn người dân.
Câu 5. Tại sao khi quê hương được giải phóng tác giả lại thấy nội và dừa như cùng trẻ lại?
Trả lời
Khi quê hương được giải phóng tác giả lại thấy nội và dừa như cùng trẻ lại là vì:
– Hiện thực (quê hương được giải phóng): Sau những năm tháng chiến tranh đau thương, quê hương đã được giải phóng, mang lại sự bình yên, tự do và hạnh phúc cho người dân.
– Sự hồi sinh và trẻ lại: Hình ảnh nội trẻ lại và cây dừa trẻ lại tượng trưng cho sự hồi sinh và sức sống mới của quê hương sau khi vượt qua khó khăn, đau thương. Niềm vui, hy vọng và sức sống tràn đầy trong tâm hồn người dân cũng như sự tươi mới của cảnh vật.
– Tình cảm và niềm tin: Tình cảm của tác giả dành cho nội và cây dừa càng trở nên sâu sắc và mãnh liệt hơn khi nhìn thấy quê hương được giải phóng, mang lại niềm hạnh phúc và sự trẻ trung cho cả con người và thiên nhiên.
>>> Tham khảo:Trả lời 5 câu hỏi Đọc hiểu Chung nghĩa đồng bào (Bao sinh linh oằn trong sóng dữ) – Trạm Văn Học
