Đọc văn bản sau rồi thực hiện các yêu cầu bên dưới:
GIÁ TRỊ HIỆN THỰC TRONG “TRUYỆN KIỀU” CỦA NGUYỄN DU
Nguyễn Du viết Truyện Kiều sau khi ra làm quan với nhà Nguyễn. Lúc bấy giờ ông đã ngoài bốn mươi tuổi, đã trải qua thời Lê – Trịnh, thời Tây Sơn đến thời Nguyễn. Những năm thiếu thời sống ở Thăng Long, ngót mười năm lưu lạc sống chung với nhân dân, và mấy năm làm quan dưới triều đình mới, ông đã chứng kiến những cảnh thối nát của xã hội phong kiến suy tàn thời Lê -Trịnh, đến sự vùng dậy mãnh liệt của thời Tây Sơn, v.v… Những biến cố ấy khắc sâu vào tâm trí của ông và được phản ánh vào văn chương một cách sâu sắc.
Trong Truyện Kiều, mới thoáng qua bề ngoài ta thấy chế độ phong kiến yên tĩnh, vững vàng “Rằng năm Gia Tĩnh triều Minh, Bốn phương phẳng lặng hai kinh vững vàng”. Nhưng thực chất thì mục ruỗng từ bên trong. Bọn quan lại phong kiến toàn là lũ sâu mọt, là những thế lực vô cùng hắc ám: Một tên quan xử kiện vụ Vương Ông, thằng bán tơ vu oan cho gia đình họ Vương, nhưng quan chẳng cần điều tra, nghiên cứu gì, chỉ cốt khảo cho ra tiền: “Có ba trăm lạng việc này mới xong”, đẩy gia đình họ Vương vào cảnh tan nát, phá tan mối tình đẹp đẽ của Thúy Kiều và Kim Trọng.
Đến như “Quan Tổng đốc trọng thần” họ Hồ, đại diện cho triều đình cũng là con người bỉ ổi, mất tư cách: dụ Từ Hải hàng rồi lừa giết một cách hèn nhát, dở trò dâm ô ngay với người vợ kẻ mình giết, rồi đem gán cho một tên thổ quan, để đến nỗi Kiều phải gieo mình xuống sông Tiền Đường.
Trong lúc đó, bọn đại quí tộc như “họ Hoạn danh gia” tha hồ làm mưa làm gió. Mẹ con Hoạn bà nuôi cả một lũ côn quang để đi đốt nhà, bắt cóc người vô tội, bắt làm nô tỳ, đánh đập tàn nhẫn, thi hành theo “gia pháp” của mụ, bất chấp luật pháp nhà nước. Hoạn Thư còn lập mưu bắt cóc Kiều đem về cho mụ mẹ ngược đãi và bày ra trò gặp gỡ éo le chua xót giữa Thúy Kiều và Thúc Sinh. Hoạn Thư “con quan Lại bộ”, tuy thông minh sắc sảo có thừa nhưng vô cùng nham hiểm độc ác:
“Bề ngoài thơn thớt nói cười,
Mà trong nham hiểm giết người không dao.”
Bên cạnh cường quyền, bọn phong kiến quan liêu ấy còn có thứ quyền hung hãn hơn là đồng tiền. Cả một lũ quan lưu manh “trong tay sẵn có đồng tiền” nên chúng tha hồ hoành hành làm hại những người lương thiện. Đồng tiền mà trước đây Nguyễn Bỉnh Khiêm đã tố cáo tác dụng phá hoại đạo đức phong kiến:
“Còn bạc còn tiền còn đệ tử,
Hết cơm hết rượu hết ông tôi.”
Đến thời Nguyễn Du, đồng tiền càng tác oai tác quái hơn. Cũng vì có đồng tiền mà bọn con buôn như họ Mã mới dám “Trước thầy sau tớ lao xao”, “Ghế trên ngồi tót sỗ sàng”, “Cò kè bớt một thêm hai”, và cả lũ Tú Bà, Bạc Hạnh mới tự do buôn bán người lại được sự che chở của pháp luật. “Nghĩ rằng cũng mạch thư hương” như Sở Khanh, vì tiền mà chịu làm “mặt mo” để thi hành độc kế của Tú Bà… Đồng tiền có thể “đổi trắng thay đen”. Nó dày xéo lên công lý, nó mua được lương tâm của con người. Nó đánh giá tài đức, phẩm cách con người như đánh giá một món hàng bán ngoài chợ. Và Nguyễn Du đã vạch mặt tác hại của đồng tiền đối với xã hội và cuộc sống con người:
“Một ngày lạ thói sai nha,
Làm cho khốc hại chẳng qua vì tiền.”
Qua đó, ta thấy được xã hội trong Truyện Kiều là một xã hội phong kiến thối nát. Ngòi bút hiện thực sắc sảo của Nguyễn Du đã ghi chép lại những nét thật điển hình, phản ánh những bộ mặt xấu xa, tàn bạo của nhiều nhân vật: Hoạn bà, Hoạn Thư, Tú Bà, Sở Khanh… trong xã hội đó. Truyện Kiều quả thật là một “Bản cáo trạng bằng thơ lên án chế độ phong kiến xấu xa, tàn bạo”.
(Trích: Những giá trị và hạn chế tư tưởng trong Truyện Kiều – GS.TS.Lê Văn Quán,Tạp chí Hán Nôm, số 4 (113),2012; tr.3-11)
Câu 1. Đoạn trích trên được viết theo thể loại nào?
Câu 2. Chỉ ra hệ thống luận điểm trong đoạn trích?
Câu 3. Tìm câu văn có chứa các yếu tố tự sự và biểu cảm trong đoạn trích?
Câu 4. Chỉ ra và nêu tác dụng biện pháp tu từ trong câu văn sau :Ngòi bút hiện thực sắc sảo của Nguyễn Du đã ghi chép lại những nét thật điển hình, phản ánh những bộ mặt xấu xa, tàn bạo của nhiều nhân vật: Hoạn bà, Hoạn Thư, Tú Bà, Sở Khanh… trong xã hội đó.
Câu 5. Các yếu tố tự sự, biểu cảm, miêu tả được nêu trong đoạn trích có tác dụng gì?
Câu 6. Qua văn bản trên, tác giả bày tỏ quan điểm gì?
Câu 7. Nhận xét mục đích và quan điểm của người viết trong đoạn trích
Câu 8. Từ văn bản trên, anh/ chị rút ra được bài học gì về cách ứng xử với cái xấu, cái ác trong cuộc sống hiện nay?
Câu 9. Từ đoạn trích trên. Theo anh/chị, giá trị nhân cách và đạo đức của con người có thể bị ảnh hưởng bởi quyền lực và vật chất trong xã hội hiện đại không? Hãy đưa ra quan điểm của mình và lý giải?
Trả lời câu hỏi đọc hiểu
Câu 1.
Văn bản trên được viết theo thể loại : Văn nghị luận
Câu 2.
Văn bản có 2 luận điểm:
– Luận điểm 1: Bối cảnh hiện thực thời Nguyễn Du sống.
– Luận điểm 2: Sự tác động của bối cảnh hiện thực đối với “Truyện Kiều”.
Câu 3.
Câu văn có chứa các yếu tố tự sự , miêu tả và biểu cảm trong đoạn trích:
– “Một tên quan xử kiện vụ Vương Ông, thằng bán tơ vu oan cho gia đình họ Vương, nhưng quan chẳng cần điều tra, nghiên cứu gì, chỉ cốt khảo cho ra tiền: ‘Có ba trăm lạng việc này mới xong’, đẩy gia đình họ Vương vào cảnh tan nát, phá tan mối tình đẹp đẽ của Thúy Kiều và Kim Trọng.”
“Đến thời Nguyễn Du, đồng tiền càng tác oai tác quái hơn.”
“Hoạn Thư ‘con quan Lại bộ’, tuy thông minh sắc sảo có thừa nhưng vô cùng nham hiểm độc ác: ‘Bề ngoài thơn thớt nói cười, Mà trong nham hiểm giết người không dao.'”
“Đồng tiền có thể ‘đổi trắng thay đen’. Nó dày xéo lên công lý, nó mua được lương tâm của con người.
Câu 4.
– Biện pháp tu từ: Liệt kê các nhân vật như “Hoạn bà, Hoạn Thư, Tú Bà, Sở Khanh”
– Tác dụng: Làm nổi bật sự đa dạng và phổ biến của các nhân vật xấu xa, tàn bạo trong xã hội mà Nguyễn Du muốn phê phán. Nó cũng giúp tăng cường ấn tượng về mức độ thâm sâu của sự xấu xa trong xã hội đó, khiến người đọc cảm thấy ghê tởm và đồng cảm với những nạn nhân của sự bất công.
Câu 5.
Tác dụng của các yếu tố tự sự, biểu cảm, miêu tả được nêu trong đoạn trích:
-Tự sự: Giúp kể lại các sự kiện, diễn biến trong “Truyện Kiều”, giúp người đọc hình dung được các tình huống điển hình về sự thối nát của chế độ phong kiến.
-Biểu cảm: Thể hiện thái độ cảm xúc phẫn nộ, lên án mạnh mẽ trước sự suy tàn của xã hội phong kiến và những hành vi xấu xa của bọn quan lại, tư bản, đồng tiền.
-Miêu tả: Khắc họa sinh động những nhân vật điển hình như Hoạn Thư, Tú Bà, giúp người đọc thấy rõ bộ mặt thật tàn bạo và xảo trá của chúng.
Câu 6.
Quan điểm:
– Đánh giá cao giá trị hiện thực trong “Truyện Kiều” của Nguyễn Du;
– Phê phán chế độ phong kiến thời kì suy tàn.
Câu 7.
Nhận xét mục đích và quan điểm của người viết trong đoạn trích:
– Mục đích: Người viết muốn làm nổi bật giá trị hiện thực của “Truyện Kiều”, phản ánh rõ nét sự suy đồi, mục ruỗng của xã hội phong kiến thông qua những nhân vật và sự kiện trong tác phẩm.
– Quan điểm: Tác giả đồng tình với quan điểm rằng “Truyện Kiều” là một bản cáo trạng lên án mạnh mẽ chế độ phong kiến, với những tầng lớp quan lại tham nhũng và tác hại của đồng tiền, đồng thời thể hiện sự ngưỡng mộ đối với ngòi bút hiện thực sắc sảo của Nguyễn Du.
Câu 8.
Rút ra bài học về cách ứng xử với cái xấu, cái ác trong cuộc sống hiện nay:
– Không hùa theo, không tiếp tay cho cái xấu, cái ác;
– Cần mạnh mẽ lên tiếng và có những hành động để ngăn chặn, loại bỏ cái xấu, cái ác;
– Cần kêu gọi mọi người cùng chung tay để đấu tranh chống lại cái xấu, cái ác.
Câu 9.
Trong xã hội hiện đại, quyền lực và vật chất vẫn có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đến giá trị nhân cách và đạo đức của con người, tương tự như những gì Nguyễn Du đã phản ánh trong “Truyện Kiều” về xã hội phong kiến. Tuy nhiên, mức độ tác động của chúng có thể thay đổi tùy thuộc vào bối cảnh xã hội và sự tự ý thức của mỗi cá nhân.
Quan điểm cá nhân: Tôi cho rằng quyền lực và vật chất có thể ảnh hưởng đến giá trị nhân cách và đạo đức của con người, nhưng không phải lúc nào cũng tiêu cực. Nếu một cá nhân biết sử dụng quyền lực và vật chất để đóng góp cho xã hội, bảo vệ công lý và thúc đẩy các giá trị nhân văn, họ sẽ phát triển được giá trị nhân cách tốt đẹp. Điều quan trọng là con người cần có sự tỉnh táo và ý thức trách nhiệm để không bị quyền lực và vật chất làm tha hóa.