Đọc đoạn trích thơ sau:
NHỚ CON SÔNG QUÊ HƯƠNG
(1) Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng
Chẳng biết nước có giữ ngày, giữ tháng
Giữ bao nhiêu kỷ niệm giữa dòng trôi?
Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi!
Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ
Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ
Sông của miền Nam nước Việt thân yêu
(2) Khi bờ tre ríu rít tiếng chim kêu
Khi mặt nước chập chờn con cá nhảy
Bạn bè tôi tụm năm tụm bảy
Bầy chim non bơi lội trên sông
Tôi giơ tay ôm nước vào lòng
Sông mở nước ôm tôi vào dạ
Chúng tôi lớn lên mỗi người mỗi ngả
Kẻ sớm khuya chài lưới bên sông
Kẻ cuốc cày mưa nắng ngoài đồng
Tôi cầm súng xa nhà đi kháng chiến
Nhưng lòng tôi như mưa nguồn, gió biển
Vẫn trở về lưu luyến bên sông…
(Tế Hanh, trích “Nhớ con sông quê hương”, in trong Thơ Việt Nam 1945-1985, NXB Giáo dục, 1985, trang 59)
Thực hiện các yêu cầu sau từ câu 1 đến câu 5
Câu 1. Tìm các từ ngữ miêu tả hình ảnh dòng sông trong đoạn thơ (1).
Trả lời
Tìm các từ ngữ miêu tả hình ảnh dòng sông trong đoạn thơ (1): xanh biếc, nước gương trong, lòng sông lấp loáng
Câu 2. Xác định và nêu tác dụng của biện pháp tu từ điệp thanh trong câu thơ sau:
“…Chẳng biết nước có giữ ngày, giữ tháng”
Trả lời
Xác định và nêu tác dụng của biện pháp tu từ điệp thanh trong câu thơ: Chẳng biết nước có giữ ngày, giữ tháng
– Sử dụng 7/8 thanh trắc trong một dòng thơ.
– Tác dụng: tăng tính tạo hình và sức biểu cảm cho sự diễn đạt, góp phần làm nên nhạc tính cho bài thơ…
Câu 3. Xác định cảm hứng chủ đạo của đoạn trích thơ trên.
Trả lời
Cảm hứng chủ đạo: Nỗi nhớ tha thiết với con sông quê hương.
Câu 4. Từ đoạn trích “Nhớ con sông quê hương” của Tế Hanh, em hãy nêu lên suy nghĩ về giá trị của quê hương đối với mỗi người.
Trả lời
Giá trị của quê hương:
– Nơi cất giữ nhiều kỉ niệm tuổi thơ, nơi nuôi dưỡng tâm hồn con người.
– Quê hương hiện hữu trong những gì giản đơn, bình dị, gần gũi, gắn bó hàng ngày nhưng vô cùng quý giá.
– Quê hương là điểm tựa tinh thần, là nguồn sức mạnh lớn lao, là động lực thôi thúc mỗi người sống trọn vẹn, biết cống hiến, biết hướng đến những giá trị tốt đẹp.
Câu 5. Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) nêu cảm nghĩ của em về đoạn thơ sau:
“Chúng tôi lớn lên mỗi người mỗi ngả
Kẻ sớm khuya chài lưới bên sông
Kẻ cuốc cày mưa nắng ngoài đồng
Tôi cầm súng xa nhà đi kháng chiến
Nhưng lòng tôi như mưa nguồn, gió biển
Vẫn trở về lưu luyến bên sông….”
Trả lời
Gợi ý:
+ Cảm xúc, suy nghĩ về nội dung: nhấn mạnh sự chia xa của bạn bè, mỗi người một hướng; sự tiếc nuối vô hạn về những kỉ niệm tuổi thơ lùi vào dĩ vãng; nỗi nhớ trong lòng tác giả cuồn cuộn, trào dâng, không bao giờ nguôi ngoai.
+ Cảm xúc, suy nghĩ về hình thức nghệ thuật: Đoạn thơ sử dụng yếu tố tự sự nhằm gắn kết các mốc thời gian, sự việc với nhau; sử dụng biện pháp tu từ so sánh làm nổi bật nỗi nhớ da diết, mãnh liệt.
