Đọc văn bản sau:
Tiếng chim tu hú
Nắng hè đỏ hoa gạo
Nước sông Thương trôi nhanh
Trên đường quê rảo bước
Gió nam giỡn lá cành.
Bỗng tiếng chim tu hú
Đưa từ vườn vải xa
Quả bắt đầu chín lự
Ngọt như nỗi nhớ nhà.
Cha già thêm tóc bạc
Chống gậy bước lên đồi
Thương một mùa vải đỏ
Má hồng con đang tươi.
Có chàng qua dạm ngõ
Bỗng khói lửa ngút trời
Con đi đêm súng nổ
Vải rụng bến sông trôi…
Rồi tiếng chim tu hú
Vang suốt những mùa hè
Con đi dài thương nhớ
Mười năm chửa về quê.
Tu hú ơi tu hú
Kêu hoài chi vườn xanh?
Ta còn đi đi nữa
Như dòng sông trôi nhanh
Nhắn với chim tu hú
Cha già vui đợi mong
Mười năm trong khói lửa
Má con dù nhạt hồng
Nhưng bao nhiêu em gái
Đẹp lên mùa vải chín ven sông!
(Theo Thơ Bắc Giang thế kỉ XX, NXB Hội Nhà văn, 2002, tr. 53)
Câu 1. Xác định thể thơ của văn bản.
Trả lời
Thể thơ: ngũ ngôn (5 chữ)
Câu 2. Chỉ ra những âm thanh của bức tranh ngày hè trong văn bản.
Trả lời
Bức tranh ngày hè với những âm thanh:
– Tiếng chim tu hú: gọi nhau “gọi bầy”
– Tiếng ve kêu trong vườn
– Tiếng sáo diều
Câu 3. Nêu tác dụng phép tu từ so sánh trong khổ thơ sau:
Bỗng tiếng chim tu hú
Đưa từ vườn vải xa
Quả bắt đầu chín lự
Ngọt như nỗi nhớ nhà.
Trả lời
– Phép so sánh: Ngọt như nỗi nhớ nhà
– Tác dụng:
+ Tăng tính sinh động, gợi hình, gợi cảm cho đoạn thơ
+ Tạo nên một cảm giác ngọt ngào, ấm áp và làm nổi bật nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương – nơi mà người con luôn có tình cảm sâu sắc.
Câu 4. Nêu ý nghĩa nhan đề của bài thơ.
Trả lời
“Tiếng chim tu hú” là một nhan đề gợi cảm, giản dị nhưng chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa:
– Nhan đề gợi nhắc âm thanh quen thuộc của làng quê Việt Nam, báo hiệu mùa hè đã đến.
– Tiếng chim tu hú trở thành biểu tượng cho tiếng gọi của quê hương, khơi gợi trong lòng người chiến sĩ nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương da diết.
– Nhan đề mở ra không gian cho những tứ thơ và mạch cảm xúc tuôn trào trong bài thơ.
Câu 5. Tưởng tượng người con “đi dài thương nhớ” sau mười năm trong bài thơ đã trở về quê hương vào mùa tiếng chim tu hú kêu. Anh/ chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) để ghi lại cảm xúc, tâm trạng đang diễn ra trong tâm hồn của người đó.
Trả lời
Trình bày cảm nhận của mình chân thực, hợp lí, thuyết phục (tình cảm, tâm trạng….)