Giới thiệu tác giả Luis Sepulveda về tiểu sử, sự nghiệp, tác phẩm tiêu biểu, phong cách sáng tác, giải thưởng vinh danh, nhận định và bình luận
1. Tiểu sử
– Luis Sepúlveda Calfucura là một nhà văn và phóng viên, một chiến sĩ cộng sản người Chile. Ông sinh năm 1949 tại thành phố Ovalle yên bình, trong một gia đình cộng sản Chile dòng dõi.
– Ông bắt đầu viết từ năm 17 tuổi, được bạn đọc quốc tế biết đến vào những năm 1980 với tiểu thuyết Lão già mê đọc truyện tình. Sau cuốn sách thành công với 18 triệu bản lưu hành khắp thế giới này, ông tiếp tục viết khoảng 20 tiểu thuyết, truyện lịch sử, truyện ngắn và sách thiếu nhi.
2. Sự nghiệp
– Sau khi học xong trung học tại Santiago, ông học ngành Nghệ thuật sân khấu ở Đại học Quốc gia Chile.
– Luis Sepúlveda có những hoạt động chính trị đầu tiên với vai trò người lãnh đạo phong trào sinh viên và trong chính quyền Salvador Allende ở bộ phận văn hóa. Tại đó ông phụ trách xuất bản các tác phẩm kinh điển giá rẻ cho công chúng. Ông cũng đóng vai trò trung gian hòa giải giữa chính phủ và các công ty Chile.
– Sau cuộc đảo chính ở Chile năm 1973, tướng Augusto Pinochet lên nắm quyền. Sepúlveda đã bị bỏ tù hai năm rưỡi, sau đó được phóng thích có điều kiện nhờ vào nỗ lực của Tổ chức Ân xá Quốc tế chi nhánh Đức và bị quản thúc tại gia.
– Sepúlveda tìm cách bỏ trốn và sống chui lủi trong gần một năm. Với sự giúp đỡ của một người bạn đứng đầu tổ chức Alliance française ở Valparaíso, ông đã thành lập một nhóm kịch, trở thành tâm điểm văn hóa hàng đầu của phong trào kháng chiến. Ông bị bắt lại và bị kết án tù chung thân (sau đó giảm xuống còn hai mươi tám năm) vì tội phản quốc và âm mưu lật đổ.
– Chi nhánh Đức của Tổ chức Ân xá Quốc tế một lần nữa can thiệp, giúp cho án tù của Sepúlveda còn tám năm lưu đày.
– Năm 1977, ông rời Chile để bay đến Thụy Điển, nơi ông được sắp xếp giảng dạy văn học Tây Ban Nha. Tại điểm dừng chân đầu tiên ở Buenos Aires, ông đã bỏ trốn và tìm cách vào được Uruguay. Bởi tình hình chính trị lúc đó ở cả Argentina và Uruguay tương tự như ở quê nhà, Sepúlveda đã đến São Paulo ở Brasil và sau đó tới Paraguay.
– Ông phải rời đi một lần nữa vì chính quyền địa phương và cuối cùng định cư tại thành phố Quito ở Ecuador, theo lời mời của người bạn Jorge Enrique Adoum. Ông lãnh đạo nhà hát Alliance Française, thành lập một công ty sân khấu và tham gia vào một cuộc thám hiểm của UNESCO để đánh giá tác động của việc thuộc địa hóa đối với người Shuar da đỏ ở Nam Mỹ.
– Trong cuộc thám hiểm, ông đã sống cùng người Shuar trong bảy tháng và hiểu được châu Mỹ Latin là một lục địa đa văn hóa và đa ngôn ngữ. Chủ nghĩa Marx mà ông đã học không áp dụng được cho người dân nông thôn phụ thuộc vào môi trường tự nhiên xung quanh. Ông đã làm việc liên hệ chặt chẽ với các tổ chức của người thổ dân và soạn thảo kế hoạch giảng dạy xóa mù chữ đầu tiên cho Hiệp hội nông dân Imbabura ở Andes.
– Năm 1979, ông tham gia vào tổ chức Simón Bolívar International Brigade, lúc này đang đấu tranh tại Nicaragua. Sau chiến thắng của cuộc cách mạng, ông hành nghề phóng viên. Sau đó một năm ông chuyển đến Châu Âu.
– Ông chuyển đến thành phố Hamburg, Đức vì lòng ngưỡng mộ đối với văn học Đức (ông đã học tiếng Đức trong tù), đặc biệt là những nhà văn lãng mạn như Novalis và Friedrich Hölderlin. Ông làm phóng viên, đi khắp châu Mỹ Latinh và châu Phi.
– Năm 1982, ông liên hệ với tổ chức Hòa bình xanh và làm thuyền viên trên một con tàu của tổ chức này cho đến năm 1987. Sau đó, ông làm điều phối viên nhiều chi nhánh của tổ chức này.
– Sau khi rời khỏi Hòa bình xanh, ông quay lại với các hoạt động vì môi trường. Ông là một người đấu tranh mạnh mẽ cho môi trường ở Patagonia, đây cũng là đề tài trong một số tác phẩm nổi tiếng nhất của ông.
– Vào năm 1988, ông giành giải Tigre Juan Award với tiểu thuyết Lão già mê đọc chuyện tình (Un viejo que leía novelas de amor). Năm 2009, ông giành giải Premio Primavera de Novela cho tiểu thuyết La sombra de lo que fuimos (tạm dịch, Cái bóng của quá khứ).
– Ngày 1 tháng 3 năm 2020, sau khi trở về từ một hội nghị ở Bồ Đào Nha, ông được xác nhận là ca nhiễm COVID-19 đầu tiên tại vùng Asturias, Tây Ban Nha và qua đời ngày 16 tháng 4 do loại virus Covid-19.
3. Tác phẩm tiêu biểu
– Niên ký Pedro vô danh
– Travel Log
– The World at the End of the World
– Lão già mê đọc truyện tình
– The Lost Frontier
– The Name of a Bullfighter
– Patagonia Express
– Chuyện chú mèo dạy hải âu bay
– Chuyện con ốc sên muốn biết vì sao nó chậm chạp
4. Phong cách sáng tác
Các tác phẩm của Luis Sepulveda thường miêu tả về cuộc sống bình thường ở Mỹ Latinh với giọng văn duyên dáng, hài hước mà giản dị. Ông được độc giả yêu mến dành tặng biệt danh “người viết ngụ ngôn hiện đại”.
5. Giải thưởng – vinh danh
Với tác phẩm của mình, ông được trao nhiều giải thưởng văn học quốc tế như Premio Tigre Juan, Premio France Culture Etrangêre (1992), Premio Terra (1997), Bernard Award Versele label (1998), Premio Primavera de Novela (2009)…
6. Nhận định, bình luận
– “Đấy không chỉ là một cuốn sách cho thiếu nhi. Đấy là cuốn sách đáng đọc cho mọi người và Sepulveda, trong cuộc đời viết văn của mình, đã cho ra đời nhiều cuốn sách tuyệt vời như thế, hầu hết đã được dịch ra tiếng Việt. Những cuốn sách ấy không dày nhưng dễ đọc, vui vẻ, hài hước mà sâu sắc, chính vì con người của nhà văn Chile này ngoài đời là thế, thâm thúy, sâu sắc nhưng vui tươi” – Trương Anh Ngọc
– “Một người kể chuyện, một người ở rất xa Việt Nam mà đã gần gũi đến thế với chúng tôi trong những năm qua! Xin nói lời tri ân với ông vì những cuốn sách tuyệt vời, những bài học vừa dễ hiểu vừa lạ lẫm, vừa táo bạo vừa nhân hậu mà ông đã để lại cho người đọc. Nghe tin ông qua đời vì đại dịch, tôi cảm thấy mất mát của thế giới rõ ràng và lớn đến thế!” – Nhà thơ Thụy Anh
