Giới thiệu tác giả Mai Văn Phấn về tiểu sử, các tác phẩm chính, phong cách sáng tác, giải thưởng và vinh danh, nhận định và đánh giá
1.Tiểu sử
– Mai Văn Phấn sinh năm 1955 tại Kim Sơn, Ninh Bình, miền Bắc Việt Nam.
– Năm 1974, ông nhập ngũ, đến năm 1981 ông xuất ngũ và theo học Ngôn ngữ học và Văn hóa Nga tại Trường Đại học Ngoại ngữ Hà Nội.
– Năm 1983, ông tiếp tục tu nghiệp tại Trường Đại học Sư phạm Maxim Gorky, Minsk (Thủ đô của Byelorussian SSR).
– Ông là hội viên Hội Nhà văn TP. Hải Phòng, Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Bên cạnh là một nhà thơ thì ông còn là Phiên dịch tiếng Nga. Hiện nay, ông đang sống và công tác tại thành phố Hải Phòng.
2.Các tác phẩm chính
– Mai Văn Phấn đã xuất bản 16 cuốn thơ và một cuốn sách, phê bình – tiểu luận tại Việt Nam; 29 cuốn thơ xuất bản ở nước ngoài. Ngoài ra, thơ của ông đã được dịch ra hơn 40 thứ tiếng; xuất hiện trong hơn 50 tuyển tập thơ và tạp chí quốc tế.
– Các tác phẩm nổi tiếng của ông là: “Giọt nắng” (Thơ. Hội Văn Nghệ Hải Phòng, 1992); “Gọi xanh” (Thơ. Nhà xuất bản Hội Nhà văn, 1995); “Cầu nguyện ban mai” (Thơ. Nhà xuất bản Hải Phòng, 1997); “Nghi lễ nhận tên” (Thơ. Nhà xuất bản Hải Phòng, 1999)…
3.Phong cách sáng tác
– Thơ Mai Văn Phấn nghiêng về lý trí, điêu luyện về dùng chữ, tân kỳ trong áp dụng các kỹ thuật trường phái thơ ca khác nhau. Ông xử lý hài hòa giữa thành tựu thơ ca truyền thống và sự cách tân hiện đại. Mai Văn Phấn đang hướng đến một giọng thơ Việt dựa trên thẩm mỹ quan cá nhân độc lập.
– Mỗi giai đoạn sáng tác của Mai Văn Phấn đều có chủ đích, hướng tới một phong cách thơ hiện đại, mang đậm căn tính Việt. Mỗi tập thơ của ông đều được “quy hoạch”, tựa như trong kiến trúc tổng thể một ngôi nhà nhiều tầng, phòng ốc và chúng được nhất quán về tư tưởng, cảm xúc, được quán chiếu bằng một ánh sáng riêng biệt.
– Một số bài thơ có trạng thái an nhiên, trong suốt đã được tôi viết lúc bi phẫn, chán chường. Lúc ấy, tôi cảm thấy đời sống thực tựa như một đầm lầy, một ao tù và bài thơ của mình vươn lên như bông sen thanh khiết.
4.Giải thưởng và vinh danh
– Giải thưởng “Cuộc thi thơ” tuần báo Người Hà Nội năm 1994;
– Giải thưởng “Cuộc thi thơ” tuần báo Văn Nghệ (Hội Nhà văn VN) năm 1995;
– Giải thưởng Văn học Nguyễn Bỉnh Khiêm (Hải Phòng) các năm 1991, 1993, 1994, 1995;
– Giải thưởng “Hội Nhà văn Việt Nam” năm 2010
– Giải thưởng Văn học Cikada Thụy Điển năm 2017;
– Giải thưởng của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Hoàng gia Cộng hòa Serbia năm 2019;
– Giải thưởng của Hiệp hội Dịch giả Văn học Cộng hòa Montenegro năm 2020;
– Bốn lần Giải thưởng Văn học Cây bút vàng Liên bang Nga, 2019, 2020, 2021 và 2022;
– Giải thưởng Aco Karamanov của Cộng hòa Bắc Macedonia năm 2020;
– Giải nhất Lễ hội Sáng tạo quốc tế “Đồng hành vào thế kỷ 21” tại Cộng hòa Bulgaria, 2020;
– Huy chương Ali-Shir Navai’i của năm nước cộng hòa (Kyrgyzstan, Tajikistan, Azerbaijan, Kazakhstan, Uzbekistan) năm 2021; Giải thưởng Văn học Quốc tế Sahitto (Cộng hòa Nhân dân Banglades) năm 2021;
– Giải thưởng báo Kitob Dunyosi (Cộng hòa Uzbekistan) năm 2021; Danh hiệu “Hiệp sĩ vàng” của Diễn đàn Văn học quốc tế Slavơ năm 2022; Giải thưởng quốc tế “Tập thơ của năm” tại Bác Ngao (Trung Quốc) năm 2022 (cho tập thơ “Улетел на рассвете”);
– Giải thưởng cuộc thi thơ quốc tế “Trái tim tôi ở trên núi” mang tên nhà văn William Saroyan, Cộng hòa Armenia, năm 2022.
5. Nhận định và đánh giá
– “Dịch thơ Mai Văn Phấn nhất định cần dịch chuyển được ánh sáng trong thơ, đó là một phần giá trị nhất và cũng là đặc điểm thơ của ông” (Nhà thơ Susan Blanshard)
– “Tôi khó lòng thoát khỏi ám ảnh từ một thế giới thơ Mai Văn Phấn – Một thế giới với sự sống, cái chết, cây cỏ, đồ vật đang tồn tại và chuyển động trong nhịp điệu bất tận. Nó vừa tàn lụi vừa sinh nở, vừa tối tăm, vừa lộng lẫy. Hiện thực trong thơ Mai Văn Phấn là hiện thực của những giấc mơ, của những câm lặng, của tưởng tượng và khát vọng. Hiện thực này trong nghệ thuật được sinh ra để hé lộ cho ta thấy một đời sống tâm linh, và nó tìm cách cứu vớt sự tuyệt vọng của một hiện thực khác mà con người đang phải đương đầu” (nhà thơ Nguyễn Quang Thiều)
– “Không thể hiểu hết nỗ lực của Mai Văn Phấn, nếu không đặt anh và sáng tác của anh vào môi trường xã hội và môi trường thơ hiện đại miền Bắc.” (nhà thơ Inrasara)
– “Nếu có một nhà thơ nào đó đang luôn tự đổi mới thơ mình và phá vỡ các nhịp nhiệu mòn cũ trong các thể nghiệm thơ hôm nay, theo tôi, người đó phải là Mai Văn Phấn.” (Nhà thơ Nguyễn Việt Chiến)
– “Hành trình thơ Mai Văn Phấn là hành trình của sự trở về với bộ đôi song bước: ở bình diện nội dung, đó là “sự trở về với bản thể hồn nhiên, trở về với bản lai diện mục của nhân sinh diễn ra âm thầm nhưng quyết liệt hơn nhiều” và ở bình diện nghệ thuật, đó là quá trình vùng thoát khỏi các bãi lầy của các trường phái nghệ thuật để trở về với truyền thống, với cổ điển.” (nhà văn Văn Chinh)
