Xuân Diệu được mệnh danh là ông hoàng của thơ Mới. Những bài thơ của ông là những cách cảm nhận tinh tế về tình yêu và những thứ xảy ra xung quanh mình. Phân tích bài thơ Huyền diệu của Xuân Diệu để cảm nhận được vẻ đẹp và sự mới mẻ trong thơ của ông nhé.
Phân tích bài thơ Huyền diệu của Xuân Diệu
Bài thơ Huyền diệu được trích trong tập Thơ thơ của thi sĩ Xuân Diệu. Đây được xem là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của phong trào thơ mới. Bài thơ vẽ ra một khung cảnh huyền ảo, thơ mộng đúng như nhan đề “huyền diệu” mọi thứ được nhìn qua lăng kính hư ảo, cái nhìn đầy say sưa, ngây ngất của nhà thơ trước vẻ đẹp của tạo hoá và cuộc sống
Này lắng nghe em khúc nhạc thơm
Say người như rượu tối tân hôn;
Như hương thấm tận qua xương tuỷ,
Âm điệu, thần tiên, thấm tận hồn.
Mở đầu bài thơ là một lời mời gọi đầy ân cần, tha thiết. Nhân vật trữ tình cất tiếng nói ở đây chính là nhà thơ, người như đang mời gọi “em” trong tâm tưởng hãy mở rộng lòng mình, đánh thức mọi giác quan để lắng nghe “khúc nhạc thơm”. Phép ẩn dụ chuyển đổi cảm giác qua từ “thơm” thể hiện cái nhìn say sưa và những cảm nhận tinh tế, trọn vẹn của thi nhân trước vẻ đẹp của khúc nhạc. Khúc nhạc thơm tức là không chỉ hay mà còn lắng đọng, thấm nhuần vào trong tâm hồn của thi sĩ. Thế nên thi sĩ mới cảm nhận lắng nghe khúc nhạc thơm ấy khiến cho tâm hồn như say, đảo điên như con người thưởng thức chén rượu giao bôi của đêm tân hôn. Phép so sánh như tầng bậc “say người như rượu tối tân hôn”, “như hương thâm tận qua xương tuỷ” là cách so sánh cực tả để thể hiện trọn vẹn sự say sưa và ngây ngất trước âm điệu đặc biệt của tiếng đàn.
Những câu thơ tiếp theo tiếp tục đặc tả âm thanh của tiếng đàn huyền diệu cất lên. Thi sĩ khuyên hãy dùng “tâm thế” đặc biệt để cảm nhận trọn vẹn âm thanh của tiếng đàn bằng cách: buông hồn để hồn du lãng, nhập vào tiếng đàn ấy, hãy “ngừng cả hơi thở lại” để xem trong bản nhạc ấy những bông hoa đẹp đang khoe sắc, tận hưởng cả hương thơm ngào ngạt.
Hãy tự buông cho khúc nhạc hường
Dẫn vào thế giới của Du Dương
Ngừng hơi thở lại, xem trong ấy
Hiển hiện hoa và phảng phất hương…
Cảm nhận âm thanh của tiếng đàn với thi sĩ không chỉ bằng đôi tai mà bằng cả chiếc mũi, bằng cả đôi tay và bằng cả tâm hồn. Để hồn lìa thoát xác du dương theo nhạc điệu trầm bổng của khúc nhạc huyền diệu. Lúc ấy con người sẽ sống trọn vẹn và cảm nhận được những gì tuyệt vời nhất của âm thanh mà tiếng đàn mang lại.
Hãy nghe lẫn lộn ghé bên tai
Giọng suối, lời chim, tiếng khóc người;
Hãy uống thơ tan trong khúc nhạc
Ngọt ngào kêu gọi thuở xa khơi.
Có thể thấy khát khao cảm nhận, chinh phục, tận hưởng trọn vẹn âm thanh của tiếng đàn, tiếng nhạc với Xuân Diệu thật mãnh liệt, khác người. Với nhà thơ việc lắng nghe thôi dường như chưa đủ thi sĩ muốn thính giả phải hoà nhập cả tâm hồn trong đó, thậm chí uống cả lời thơ để tan trong khúc nhạc, có như vậy mới cảm nhận được những gì tinh túy nhất của âm thanh. Cách cảm nhận táo bạo độc đáo này trước Xuân Diệu, sau Xuân Diệu chưa có nhà thơ nào có thể thể hiện được.
Vậy âm thanh huyền diệu trong tiếng đàn của Xuân Diệu có gì? Đó là có giọng suối, lời chim, có hoa, có hương thơm… bản nhạc ấy từ đâu ra mà độc đáo đến vậy? Rất có thể đó không chỉ là bản nhạc được gảy ra từ một đôi tay tài hoa nào đó mà là bản nhạc trong tâm hồn, tư tưởng, là bản nhạc trong tâm tưởng của nhà thơ.
Huyền diệu lắng đọng trong tâm hồn người đọc những âm thanh tuyệt diệu, mơ màng của tiếng đàn. Nhưng ấn tượng hơn cả là thái độ, cách thưởng thức đầy độc đáo và trân trọng của thi nhân trước âm thanh quyến rũ ấy của cuộc đời. Với thể thơ 7 chữ nhưng sử dụng ngôn từ sáng tạo, bài thơ xứng đáng được mệnh danh là bài thơ xuất sắc nhất trong tập thơ “Thơ thơ” của Xuân Diệu.