Đề bài: Phân tích bài thơ Không có gì tự đến đâu con, từ đó hãy bình luận ý kiến cho rằng:
Bài thơ mang tinh thần giáo huấn vì nói chuyện đạo lí; nhưng không khô khan mà đầy cảm xúc và tình yêu thương con người.
Bài làm
1. Mở bài
Việc định hướng đúng đắn cho thế hệ trẻ là trách nhiệm và sứ mệnh của bất kỳ thế hệ nào, vì thế những vần thơ về đạo lí luôn có sức sống bền bỉ trong lòng người đọc. Bài thơ “Không có gì tự đến đâu con” là một tác phẩm đầy ý nghĩa và cảm xúc, nhắn nhủ về giá trị của lao động và nghị lực trong cuộc sống. Từ những lời dạy bảo nhẹ nhàng, tác giả đã truyền tải một tinh thần giáo huấn sâu sắc nhưng không hề khô khan, mà trái lại, đầy tình yêu thương và cảm xúc dành cho con người, đặc biệt là dành cho thế hệ trẻ.
2. Thân bài
a- Khổ thơ 1 và 2: Ngợi ca giá trị của lao động và nghị lực kiên cường vượt qua thử thách của con người:
(1) Không có gì tự đến đâu con
Quả muốn ngọt phải tháng ngày tích nhựa
Hoa sẽ thơm khi trải qua nắng lửa
Mùa bội thu trải một nắng hai sương.
(2) Không có gì tự đến dẫu bình thường
Phải bằng cả đôi bàn tay và nghị lực
Như con chim suốt ngày chọn hạt
Năm tháng bao dung khắc nghiệt lạ kì.
Trong hai khổ thơ đầu, tác giả sử dụng những hình ảnh quen thuộc và gần gũi như “quả”, “hoa”, “mùa bội thu” để nhấn mạnh rằng không có gì tự nhiên mà đến, mọi thành quả đều phải trải qua quá trình lao động và phấn đấu. Hình ảnh “quả muốn ngọt phải tháng ngày tích nhựa” và “hoa sẽ thơm khi trải qua nắng lửa” là những minh chứng rõ ràng cho quy luật này. Chỉ khi trải qua khó khăn và thử thách, những giá trị thật sự mới được tạo ra và cảm nhận.
Khổ thơ thứ hai tiếp tục nhấn mạnh tầm quan trọng của đôi bàn tay và nghị lực. Hình ảnh “con chim suốt ngày chọn hạt” thể hiện sự chăm chỉ và kiên trì, không ngừng nghỉ dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Tác giả cũng nhắc đến sự “bao dung khắc nghiệt” của thời gian, cho thấy rằng thời gian có thể mang đến cả sự nhẫn nại và khắc nghiệt, đòi hỏi con người phải luôn nỗ lực không ngừng.
b-Khổ thơ 3: Tình yêu thương của bố mẹ
(3) Dẫu bây giờ bố mẹ – đôi khi
Có nặng nhẹ yêu thương và giận dỗi
Có roi vọt khi con hư và dối
Thương yêu con đâu đồng nghĩa với chiều.
Khổ thơ thứ ba là lời nhắn nhủ từ bố mẹ, giải thích rằng tình yêu thương không chỉ là những lời ngọt ngào hay sự chiều chuộng, mà còn là sự răn dạy và nghiêm khắc khi cần thiết. Tác giả thừa nhận rằng có lúc bố mẹ sẽ “nặng nhẹ yêu thương và giận dỗi”, có khi phải dùng đến “roi vọt” khi con “hư và dối”. Đây là cách bố mẹ thể hiện tình yêu thương thực sự, mong muốn con cái trưởng thành và biết đúng sai. Tình yêu thương không đồng nghĩa với việc luôn luôn chiều chuộng, mà còn phải biết răn dạy để con hiểu và trưởng thành.
c-Khổ thơ 4: Khẳng định sự tự lực
(4) Đường con đi dài rộng biết bao nhiêu
Năm tháng nụ xanh giữ cây vươn thẳng
Trời xanh đấy nhưng chẳng bao giờ lặng
Chỉ có con mới nâng nổi chính mình.
Khổ thơ thứ tư khẳng định rằng cuộc sống và tương lai của mỗi người là do chính họ quyết định. Dù con đường phía trước có dài rộng và khó khăn đến đâu, chỉ có bản thân mới có thể tự nâng đỡ và phát triển chính mình. Hình ảnh “năm tháng nụ xanh giữ cây vươn thẳng” cho thấy rằng sự trưởng thành và vững chắc chỉ có thể đạt được qua quá trình dài lâu và bền bỉ. “Trời xanh đấy nhưng chẳng bao giờ lặng” là một lời nhắc nhở rằng cuộc sống luôn thay đổi và không bao giờ yên bình hoàn toàn, đòi hỏi con người phải luôn sẵn sàng đối mặt và vượt qua.
d-Khổ thơ 5 – câu kết: Khẳng định lại thông điệp chính của bài thơ
(5) Không có gì tự đến – Hãy đinh ninh.
Khổ thơ cuối là một lời khẳng định mạnh mẽ và dứt khoát về bài học mà bài thơ muốn truyền tải: “Không có gì tự đến – Hãy đinh ninh.” Đây là lời nhắn nhủ chân thành từ tác giả, nhấn mạnh rằng mọi thành quả trong cuộc sống đều phải được xây dựng từ sự nỗ lực, kiên trì và lòng quyết tâm.
e-Bài thơ “Không có gì tự đến đâu con” sử dụng những nét đặc sắc nghệ thuật sau:
– Cấu trúc: Bài thơ có cấu trúc mạch lạc, logic vì mạch triển khai của nó không phải là mạch cảm xúc mà là mạch lập luận. Mỗi khổ thơ đều là một luận điểm, đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải thông điệp về sự nỗ lực và kiên trì trong cuộc sống.
– Ngôn ngữ giản dị mà sâu sắc: Ngôn từ gần gũi, dễ hiểu, mang tính triết lý về cuộc sống, khơi gợi suy nghĩ và cảm nhận sâu sắc về giá trị của sự nỗ lực.
– Biện pháp tu từ ẩn dụ, so sánh: được sử dụng ngợi ca sự nỗ lực và kiên trì trong cuộc sống, giúp làm rõ sự kiên nhẫn và chăm chỉ cần thiết để đạt được thành công.
– Giọng điệu ân cần, nhắn nhủ: Giọng điệu của bài thơ là lời dạy bảo, nhắn nhủ ân cần của người cha dành cho con, tạo cảm giác ấm áp, chân thành.
Những nét nghệ thuật này kết hợp lại tạo nên một bài thơ vừa giản dị vừa sâu sắc, chứa đựng những lời khuyên quý báu về cuộc sống.
f-Bình luận về sự dung hòa giữa tinh thần giáo huấn và cảm xúc của bài thơ
Bài thơ mang tinh thần giáo huấn vì nói chuyện đạo lý, nhưng không khô khan mà đầy cảm xúc và tình yêu thương con người. Tác giả không chỉ đưa ra những bài học về giá trị của lao động và nghị lực một cách trừu tượng, mà còn gắn kết chúng với những hình ảnh thân thuộc và giàu cảm xúc. Những hình ảnh như “quả muốn ngọt phải tháng ngày tích nhựa”, “con chim suốt ngày chọn hạt”, hay “trời xanh đấy nhưng chẳng bao giờ lặng” đều mang tính hình tượng cao, giúp người đọc dễ dàng hình dung và cảm nhận về thông điệp của tác giả. Những lời dạy bảo trong bài thơ không chỉ là những lời khuyên nhủ mà còn chứa đựng tình cảm sâu sắc và sự quan tâm từ người lớn đến trẻ em.Tình yêu thương và sự nghiêm khắc của bố mẹ được diễn tả một cách chân thành và gần gũi, giúp người đọc nhận thấy rằng những bài học và răn dạy đều xuất phát từ tình yêu thương vô bờ bến của thế hệ cha anh đối với thế hệ trẻ.
3. Kết bài
Bài thơ “Không có gì tự đến đâu con” của tác giả không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mang tinh thần giáo huấn, mà còn là một bài học quý giá về giá trị của lao động, nghị lực và tình yêu thương trong cuộc sống. Bằng những hình ảnh giản dị và gần gũi, tác giả đã truyền tải những bài học đạo lý một cách nhẹ nhàng, sâu sắc và đầy cảm xúc, giúp người đọc không chỉ hiểu mà còn cảm nhận và trân trọng những giá trị này trong cuộc sống hàng ngày.
