Đề bài: Phân tích các khổ thơ sau đây trong bài thơ Người đi tìm hình của nước của Chế Lan Viên. Từ “Luận cương đến Bác Hồ” đến “hình đất nước phôi thai”
1- Luận cương đến Bác Hồ. Và Người đã khóc
Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lênin
Bốn bức tường im nghe Bác lật từng trang sách gấp
Tưởng bên ngoài, đất nước đợi mong tin.
2-Bác reo lên một mình như nói cùng dân tộc:
“Cơm áo là đây! Hạnh phúc đây rồi”
Hình của Đảng lồng trong hình của Nước
Phút khóc đầu tiên là phút Bác Hồ cười.
3-Ôi! Đường đến với Lênin là đường về Tổ quốc…
Tuyết Mát-xcơ-va sáng ấy lạnh trăm lần
Trong tuyết trắng như đọng nhiều nước mắt
Lênin mất rồi! Nhưng Bác chẳng dừng chân.
4-Luận cương của Lênin theo Người về quê Việt
Biên giới còn xa. Nhưng Bác thấy đã đến rồi
Kìa, bóng Bác đang hôn lên hòn đất
Lắng nghe trong màu hồng, hình đất nước phôi thai.
Bài làm
Chế Lan Viên là một trong những nhà thơ lớn của văn học Việt Nam, nổi bật với những tác phẩm mang đậm chất suy tưởng và triết lí. Bài thơ “Người đi tìm hình của nước” không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật xuất sắc mà còn là một bản hùng ca về quá trình Bác Hồ đi tìm kiếm và xây dựng hình ảnh của đất nước từ trong thời kỳ đất nước còn lầm than. Đoạn thơ dưới đây không chỉ khắc họa sâu sắc tâm tư và tình cảm của Bác Hồ khi tiếp cận luận cương của Lênin mà còn thể hiện sự giao thoa giữa lý tưởng và thực tiễn cách mạng.
Khổ thứ nhất thể hiện sự xúc động mạnh mẽ của Bác Hồ khi tiếp cận luận cương của Lênin. Qua đó, nhà thơ làm nổi bật tầm quan trọng của luận cương của Lênin đối với cách mạng Việt Nam.
Luận cương đến Bác Hồ. Và Người đã khóc
Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lênin
Bốn bức tường im nghe Bác lật từng trang sách gấp
Tưởng bên ngoài, đất nước đợi mong tin.
Khổ thơ bắt đầu bằng một bối cảnh tâm lý quan trọng – sự xúc động sâu sắc của Bác Hồ khi tiếp nhận luận cương của Lênin. Việc Bác Hồ khóc không phải chỉ vì sự cảm động cá nhân mà còn là sự thấu hiểu sâu sắc về ý nghĩa to lớn của luận cương đối với cách mạng Việt Nam. Nước mắt của Bác Hồ biểu hiện cho sự hòa quyện giữa niềm vui và sự xúc động khi thấy lý tưởng cách mạng của Lênin đã trở thành nguồn động lực mạnh mẽ cho công cuộc xây dựng đất nước. Câu thơ “Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lênin” gợi lên một hình ảnh đầy cảm xúc. “Chữ Lênin” ở đây không chỉ là những trang sách mà còn là biểu tượng của lý tưởng, của một con đường cách mạng. Những giọt lệ của Bác Hồ rơi trên chữ Lênin như là sự hòa quyện giữa tình cảm cá nhân và lý tưởng cách mạng, thể hiện sự tôn trọng và sự xúc động sâu sắc của Bác khi tiếp nhận tư tưởng của Lênin. Hình ảnh “Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lênin” không chỉ thể hiện sự xúc động sâu sắc của Bác mà còn phản ánh tầm quan trọng và giá trị của luận cương trong sự nghiệp cách mạng. Giọt lệ của Bác không phải chỉ là nước mắt của sự cảm động cá nhân mà còn là biểu hiện của niềm tin và kỳ vọng vào lý tưởng cách mạng. Sự im lặng của “bốn bức tường” đối lập với sự xao động của tâm hồn Bác, thể hiện sự tập trung sâu sắc trong việc tìm kiếm con đường giải phóng đất nước. Khổ thơ khép lại bằng hình dung của nhà thơ về sự kỳ vọng và niềm tin lớn lao của toàn dân vào con đường thay đổi vận mệnh của đất nước “Tưởng bên ngoài, đất nước đợi mong tin”. Hình ảnh này không chỉ miêu tả tâm trạng của Bác Hồ mà còn là nỗi lòng trông đợi của cả dân tộc.
Đến Khổ thơ thứ hai, Bác reo lên một mình như nói cùng dân tộc:
“Cơm áo là đây! Hạnh phúc đây rồi”
Hình của Đảng lồng trong hình của Nước
Phút khóc đầu tiên là phút Bác Hồ cười.
Khổ thơ này khắc họa niềm vui và hạnh phúc của Bác Hồ khi nhận ra con đường lý tưởng cách mạng. Hình ảnh “Bác reo lên một mình như nói cùng dân tộc” diễn tả sự phấn khởi và niềm tin vững chắc của Bác vào tương lai của cuộc cách mạng. Tiếng reo không chỉ là biểu hiện của niềm vui cá nhân mà còn là tiếng lòng Bác gửi gắm đến nhân dân. Đây không chỉ là niềm vui khi đạt được những mục tiêu cụ thể như cơm áo, hạnh phúc mà còn là niềm tin vững chắc vào lý tưởng cách mạng. Sự hòa quyện giữa lý tưởng của Đảng và thực tiễn của đất nước được diễn đạt ấn tượng “Hình của Đảng lồng trong hình của Nước”. Giọt nước mắt xen lẫn nụ cười thể hiện sự kết tinh của những cảm xúc sâu lắng. Niềm vui của Bác không chỉ là niềm vui cá nhân mà còn là niềm vui cho cả dân tộc. Bác Hồ đã nhìn thấy con đường đem lại cơm áo, hạnh phúc cho nhân dân, điều mà Bác luôn trăn trở và tìm kiếm.
Khổ thơ thứ ba mở đầu với sự so sánh “Đường đến với Lênin là đường về Tổ quốc,” nhấn mạnh rằng việc tiếp cận lý tưởng cách mạng không chỉ là việc khám phá mà còn là hành trình trở về quê hương với một tâm thế đầy trách nhiệm và quyết tâm. Hình ảnh “Tuyết Mát-xcơ-va sáng ấy lạnh trăm lần” mang đến một cảm giác lạnh lẽo và cô đơn, thể hiện sự khắc nghiệt của hoàn cảnh và nỗi đau mất mát, sự tiếc thương của Bác Hồ đối với sự ra đi của Lênin. Hình ảnh này không chỉ phản ánh nỗi đau cá nhân mà còn là sự đau buồn chung của Mát-xcơ-va. “Lênin mất rồi! Nhưng Bác chẳng dừng chân” thể hiện quyết tâm của Bác Hồ tiếp tục con đường cách mạng của bậc tiền bối. Đây là một thông điệp mạnh mẽ về sự kiên cường và sự tiếp nối lý tưởng cách mạng.
Khổ thơ thứ tư khép lại bài thơ với một hình ảnh đầy cảm xúc. “Luận cương của Lênin theo Người về quê Việt” là cách nói về sự chuyển giao từ lý thuyết cách mạng thành hành động cụ thể trong công cuộc xây dựng đất nước. Việc “theo Người về quê Việt” không chỉ là việc đưa lý thuyết vào thực tiễn mà còn là trách nhiệm, tình cảm và sự gắn bó sâu sắc với quê hương. Mặc dù khoảng cách địa lý còn lớn, nhưng sự quyết tâm và niềm tin vào lý tưởng cách mạng đã giúp Bác thấy như mình đã đến đích của cuộc trường chinh.
Câu thơ gợi lại giai thoại về hành động đầu tiên của Người khi trở về Tổ quốc sau ba mươi năm bôn ba “Hôn lên hòn đất” là hình ảnh biểu tượng và biểu cảm, thể hiện nỗi nhớ, tình yêu thương và tôn trọng đối với quê hương. Bài thơ kết thúc với hình ảnh mang theo niềm lạc quan và hy vọng. “Màu hồng” biểu thị sự tươi sáng, triển vọng và niềm lạc quan, về một “hình đất nước phôi thai” khởi đầu bằng sự hình thành và phát triển của một chế độ mới dưới sự dẫn dắt của Bác.
Bốn khổ thơ của Chế Lan Viên trong bài “Người đi tìm hình của nước” sử dụng ngôn ngữ biểu cảm, hình ảnh tượng trưng và những tương phản mạnh mẽ để thể hiện cảm xúc sâu sắc và tình cảm mãnh liệt của Bác Hồ đối với sự nghiệp cách mạng và đất nước. Các khổ thơ kết hợp giữa tả thực và ẩn dụ, tạo nên những hình ảnh đầy cảm xúc và ý nghĩa, góp phần khắc họa tinh thần cách mạng và tình yêu đất nước mãnh liệt của Bác Hồ. Tất cả tạo nên nét đặc sắc nghệ thuật riêng, gợi lên những cảm xúc chân thật trong lòng người đọc.
Bốn khổ thơ trong bài thơ “Người đi tìm hình của nước” của Chế Lan Viên không chỉ thể hiện một cách sâu sắc hành trình của Bác Hồ trong việc tiếp nhận và hiện thực hóa lý tưởng cách mạng mà còn phản ánh tâm trạng và cảm xúc của Bác trong quá trình đó. Mỗi khổ thơ đều mang đến những hình ảnh và ý nghĩa đặc biệt, từ sự xúc động khi tiếp nhận luận cương của Lênin, niềm vui khi thấy lý tưởng trở thành hiện thực, sự quyết tâm dù đối mặt với mất mát, đến sự yêu thương và hy vọng đối với quê hương. Chế Lan Viên đã khắc họa thành công một bức tranh đầy cảm xúc và ý nghĩa về quá trình xây dựng và phát triển đất nước qua tinhf cảm và niềm tin của Bác Hồ.
