Đề bài: Anh/chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ) phân tích chủ đề và đặc sắc nghệ thuật trong bài thơ sau:
ĐÊM GIAO THỪA
(Tố Hữu)
Đêm nay pháo nổ giao thừa
Mà người chiến sĩ không nhà còn đi
Truông dài, bãi rậm, đồng khuya
Người đi như chẳng nhớ gì tết xuân
Người đi quên hết gian truân
Say mê như một dân quân trên đường
Xóm làng phảng phất quê hương
Nước non man mác tình thương mặn nồng.
Song trong mưa gió lạnh lùng
Tái tê chân cũng ngại ngùng bước gieo
Nép lưng vào miếu tranh nghèo
Nao nao lòng lại mơ theo cờ hồng.
Xuân 1943
(Nguồn: Tố Hữu, Từ ấy, NXB Văn học, 1959)
Bài làm
Mở bài
Giới thiệu chung về tác giả, tác phẩm
– Tố Hữu (1920-2002), tên thật là Nguyễn Kim Thành. Quê của ông ở làng Phù Lai, xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế. Ông là nhà thơ hoạt động sôi nổi trong thời kỳ cách mạng, ông để lại rất nhiều tác phẩm quý giá. Ông được coi là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng và kháng chiến. Thơ Tố Hữu luôn tha thiết và thấm đẫm tình người.
– Bài thơ “Đêm giao thừa” được viết năm 1943, được in trong tập “Từ ấy”.
Thân bài
Phân tích được đặc sắc nội dung và nghệ thuật của tác phẩm:
* Về nội dung:
– Xác định chủ đề: Bài thơ “Đêm giao thừa” của Tố Hữu tập trung vào tâm trạng của người chiến sĩ cách mạng trong đêm giao thừa, khi mọi người đang sum họp bên gia đình, người chiến sĩ không nhà, không mái ấm riêng tư nhưng vẫn tiếp tục hành trình mình đã chọn, sẵn sàng chịu đựng gian khổ, khó khăn, thử thách, ước mơ về một ngày mai tươi sáng.
– Phân tích chủ đề:
+ Bài thơ tập trung vào niềm say mê lí tưởng cách mạng của một tâm hồn trẻ, bất chấp những khó khăn trở ngại Truông dài, bãi rậm, đồng khuya, tự hào bản thân như một dân quân có bản lĩnh vững vàng để bước vào trận đánh với kẻ thù.
+ Bài thơ thể hiện thái độ sống tích cực của nhân vật trữ tình. Trong thời khắc giao thừa, chuyển sang năm mới, người chiến sĩ không màng hưởng thụ, ăn tết, vui xuân: Người đi như chẳng nhớ gì tết xuân. Tâm hồn người chiến sĩ vẫn thể hiện tình yêu sâu nặng với quê hương, đất nước: Nước non man mác tình thương mặn nồng;
+ Bài thơ còn thể hiện tinh thần lạc quan cách mạng của nhân vật trữ tình. Đó là giấc mơ về lá cờ hồng, về khát vọng độc lập, tự do của dân tộc.
* Về nghệ thuật: Sử dụng thể thơ lục bát; giọng điệu tha thiết, trìu mến; lời thơ tự nhiên, giàu tính biểu cảm; nghệ thuật so sánh, ẩn dụ, liệt kê…; cấu tứ độc đáo, mạch thơ vận động từ bóng tối ( đêm giao thừa) đến ánh sáng ( cờ hồng),…
Kết bài
Khẳng định được giá trị tư tưởng của bài thơ:
+ Bài thơ gợi ra tâm trạng và hành động đẹp đẽ của người chiến sĩ trong đêm giao thừa với ý chí quyết tâm lên đường thực hiện lí tưởng cao đẹp của cuộc đời mình.
+ Bài thơ chứa đựng nhiều thông điệp nhân văn cao đẹp, như: tình yêu lí tưởng cách mạng của một tâm hồn trẻ; ý thức sống cống hiến của tuổi trẻ….