Đoạn trích Trao duyên trích Truyện Kiều của Nguyễn Du được đánh giá là một trong những kiệt tác của văn học trung đại Việt Nam. Tác phẩm đã thể hiện tài năng phân tích tâm lý, sử dụng ngôn ngữ, của đại thi hào Nguyễn Du. Phân tích đoạn trích Trao duyên hay nhất do chúng tôi sưu tầm để thấy được điều này nhé
Phân tích đoạn trích Trao duyên hay nhất
Nguyễn Du được đánh giá là đại thi hào dân tộc một danh nhân văn hoá thế giới. Sống trong thời đại xã hội rối ren, loạn lạc thơ ông thể hiện sự thương cảm sâu sắc đối với số phận những con người bất hạnh trong xã hội. Truyện Kiều được sáng tác với cảm hứng đó. Truyện Kiều dài hơn 3000 câu thơ, có những đoạn trích được xếp vào hàng kiệt tác ở nghệ thuật dùng từ, xây dựng tình huống trong đó đoạn trích Trao duyên là một ví dụ điển hình.
Trao duyên thuộc phần hai Gia biến và lưu lạc, từ câu 723 đến câu 756. Sau khi quyết định sẽ bán mình để chuộc cha, Thuý Kiều trao duyên cho Thuý Vân, mong Thuý Vân sẽ thay chị để viết tiếp cuộc tình dang dở với Kim Trọng. Những câu thơ đầu tiên là những dòng van nài, khẩn cầu đầy tha thiết của Thuý Kiều gửi đến Thuý Vân
Cậy em, em có chịu lời,
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa.
Giữa đường đứt gánh tương tư,
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em.
Nguyễn Du đã thực sự đặt mình vào trong hoàn cảnh của Thuý Kiều để hiểu nỗi lòng của người phụ nữ ấy. Tiếng lòng của Thuý Kiều là nỗi đau đớn tột cùng khi phải san sẻ mối tình đẹp đẽ của mình cho Thuý Vân. Sự tài tình của nhà thơ được thể hiện trong việc sử dụng sáng tạo các từ ngữ “cậy” chứ không phải “nhờ”. Hai từ ngữ này có nghĩa như nhau đều là nhờ vả ai đó giúp mình việc gì đó nhưng sắc thái ý nghĩa lại khác nhau. “Nhờ” chỉ mức độ tin cậy thấp hơn, chưa khẩn thiết nhưng “cậy” thì mức độ cấp bách hơn, khẩn thiết hơn. Đúng vậy việc mà Thuý Kiều nhờ em bây giờ là một việc làm vô cùng cấp bách lúc bấy giờ, vì chuyến này nàng đi là sẽ không có cơ hội quay đầu, mối tình với Kim Trọng buộc phải chắp nối cho Thuý Vân. Câu thơ tiếp theo em ngồi lên để chị lạy rồi thưa. Vị trí chị em trong gia đình đã bị hoán đổi, Thuý Kiều vốn là chị giờ lại lạy rồi thưa em, vì tính chất quan trọng của việc sắp nói, vì biết việc mình nhờ chẳng dễ dàng gì nên Thuý Kiều đã vô cùng tôn trọng em, lạy tạ em trước rồi mưa thưa câu chuyện của mình.
Đứng trước thái độ đầy bất ngờ của Thuý Kiều, Thuý Vân vô cùng khó xử và cũng không thể từ chối, chẳng còn cách nào mà chỉ còn cách phải nhận lời Thuý Vân. Sau khi em đã ngồi để lắng nghe lời chị, Thuý Kiều bắt đầu kể lại đầu đuôi chuyện tình của mình với Kim Trọng. Với mong muốn để Thuý Vân hiểu cho tình cảm của hai người là vô cùng khăng khít, Thuý Kiều đã thề nguyền với chàng, nay phải bán mình để chuộc cha, thì không còn cách nào khác là cậy Thuý Vân phải giúp mình nối duyên với Kim Trọng
Kể từ khi gặp chàng Kim ,
Khi ngày quạt ước, khi đêm chén thề.
Sự đâu sóng gió bất kỳ,
Hiều tình khôn lẽ hai bề vẹn hai?
Ngày xuân em hãy còn dài,
Xót tình máu mủ, thay lời nước non.
Những lời gan ruột của Thuý Kiều đã chạm đến trái tim của người đọc chứ không riêng gì Thuý Vân. Sóng gió ập đến thật bất ngờ với gia đình của Thuý Kiều. Nay phải bán mình chuộc cha để làm tròn chữ hiếu nhưng chữ tình với Kim Trọng thì biết làm sao? Thế nên Thuý Kiều gửi gắm tất cả vào Thuý Vân, mong em hiểu cho tình cảnh của mình để giúp mình trọn vẹn với cả đôi bên. Nếu được như thế thì Thuý Kiều có chết cũng vẫn ngậm cười mãn nguyện:
Chị dù thịt nát xương mòn,
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây.
Sau khi đã trao duyên cho em, Thuý Kiều ngậm ngùi nghĩ đến tình cảnh của mình. Nàng đau đớn vì đã phụ tình Kim Trọng, những lời cảm thốt thên lên “ơi Kim Lang, hỡi Kim Lang” đau đến xé lòng đã khép lại đoạn trích đầy não nề và đau đớn đến thế.
Như tiêu đề của nó Trao duyên tức là Thuý Kiều trao duyên của mình cho Thuý Vân. Dẫu đau đớn tột cùng vì phải san sẻ mảnh tình mới chớm nở nhưng tất cả đã là của số phận an bài. Thuý Kiều vẫn mãn nguyện vì đã làm tròn chữ hiếu lẫn chữ tình. Đoạn trích đã cho thấy tài năng lựa chọn từ ngữ, phân tích tâm lý nhân vật bậc thầy của thi hào Nguyễn Du.