Đề bài: Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích giá trị của phương thức tự sự và biểu cảm trong việc khắc hoạ ẩn ức tuổi thơ qua đoạn hồi ký dưới đây:
Một người cha và một người mẹ tính tình khác nhau, không hiểu biết, không yêu nhau và gần như khinh miệt nhau, mà phải gần gũi nhau trước hai đứa con nhỏ nhởn nhơ ăn chơi và một người mẹ già đã ngoài tám mươi tuổi, chỉ còn mỗi cái mê say được sống với những giọt khí huyết của mình nảy nở, và sau đây về chầu Chúa thì được đủ các phép lề lối Hội thánh, và được hưởng đủ mọi sự đóng góp của hàng giáp của nhà thờ. Những đêm lạnh mà dài để mà thao thức lo toan, bàn tán, vun đắp cho nhà cho cửa cho tuổi già, cho con cái là những đêm một người thiếp đi trong khói thuốc phiện, một người thì âm thầm trằn trọc. Người thứ nhất chán ngán như không còn biết sống. Người thứ hai câm lặng chua xót, thấy sự sống trong tình thương yêu con vẫn lạnh lẽo, thiếu thốn, và cả hai đều thấm thía thấy rằng sẽ dần chết, chết vì chán ghét đau đớn….
(Trích Chương III “Truỵ lạc”, “Những ngày thơ ấu”, Nguyên Hồng, Tổng tập văn học Việt Nam, tập 33, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 2000, tr.176)
Bài làm
1. Mở đoạn: Giới thiệu được tên tác giả, tác phẩm và vấn đề nghị luận
– Tác giả: Nguyên Hồng – Tác phẩm: “Những ngày thơ ấu”
– VĐNL: giá trị của phương thức tự sự và biểu cảm trong việc khắc hoạ ẩn ức tuổi thơ
2. Thân đoạn
– Hai đứa trẻ lớn lên trong không khí giả dối, lạnh lẽo của một gia đình không hạnh phúc. Chúng ra đời là kết quả của cuộc hôn nhân miễn cưỡng không tình yêu, dưới sự sắp đặt đầy toan tính.
– Đoạn trích được khắc hoạ dưới góc nhìn của một cậu bé 7, 8 tuổi – độ tuổi bắt đầu có những nhận thức về cuộc sống nhưng đã phải đối diện với bao tổn thương rỉ máu nơi trái tim. – Bằng phương thức tự sự kết hợp với biểu cảm, những ẩn ức tuổi thơ được hiện lên một cách vô cùng đau đớn:
+ Ai dám chắc thế giới trẻ thơ sẽ thật dễ chịu, dễ sống và không phải lo nghĩ? “Khi người ta lớn, niềm vui và nỗi buồn cũng lớn lên theo. Trong những giấc mơ của tôi, không chỉ có châu chấu, chuồn chuồn như những ngày thơ bé. Đã có bão giông theo về trong những đêm gió luồn qua mái lá” (Nguyễn Nhật Ánh – “Cây chuối non đi đôi giày xanh”). Cậu bé đã chứng kiến tấn bi kịch của gia đình ⇒ đổ vỡ niềm tin về giá trị của gia đình.
+ Đoạn trích khắc hoạ ra hai thế giới đối lập:
● Một người thiếp đi trong khói thuốc phiện, chán ngán như không còn biết sống
● Một người thì âm thầm, trằn trọc, câm lặng chua xót, thấy sự sống trong tình thương yêu con vẫn lạnh lẽo, thiếu thốn
⇒ Đoạn trích không khắc hoạ sự đối thoại giữa các nhân vật nhưng chính sự thờ ơ, dửng dưng, lạnh nhạt là cách họ dùng để đày đoạ nhau, cứa những vết dao sâu vào trong tâm hồn người còn lai, và những đứa trẻ là nạn nhân bất đắc dĩ phải hứng chịu hậu quả.
+ Tác giả sử dụng nhiều tính từ để bộc lộ cảm xúc, trạng thái quẩn quanh, chán chường, bí bách trong căn nhà ⇒ góp phần thể hiện được một tuổi thơ dữ dội, chắp vá nhiều đau thương của một đứa trẻ, có thể phải dành cả phần đời còn lại để chữa lành tuổi thơ.
3. Kết đoạn. Khẳng định và nâng cao VĐNL