Đề bài: Viết bài văn nghị luận phân tích nội dung và những nét đặc sắc nghệ thuật trong sáu câu sau:
Từ rằng: “Quốc sĩ xưa nay,
Chọn người tri kỷ một ngày được chăng?
Anh hùng tiếng đã gọi rằng:
Giữa đường dẫu thấy bất bằng mà tha!
Huống chi việc cũng việc nhà,
Lọ là thâm tạ mới là tri ân!
(Trích Truyện Kiều, Nguyễn Du, NXB Giáo dục, 1972, trang 144)
Bài làm
I. Mở bài
– Giới thiệu tác giả, tác phẩm (đoạn trích).
– Nêu khái quát nội dung và những nét đặc sắc nghệ thuật trong sáu câu cuối đoạn trích.
II. Thân bài
1. Khái quát
– Thể loại, chủ đề tư tưởng…
(Hoặc học sinh dẫn dắt, kết nối để vào phân tích)
2. Phân tích đoạn trích
* Luận điểm 1: Sáu câu cuối đoạn trích làm nổi bật vẻ đẹp người anh hùng Từ Hải.
+ Trước thái độ hành động lời nói, tình cảm của Kiều, Từ cũng thể hiện rõ tấm lòng khảng khái, nghĩa hiệp “Giữa đường dẫu thấy bất bằng mà tha!”.
+ Chàng còn coi nàng là tri kỉ tâm giao, yêu thương gắn bó. Qua đó mà thấu hiểu tâm tư nàng nên giúp nàng báo ân báo oán. Chàng coi đó là việc mà anh hùng hiệp nghĩa cần làm, hơn nữa đây là “việc cũng việc nhà”, thì đâu nhất thiết cứ phải “thâm tạ” – tạ ơn một cách sâu sắc mới là “tri ân”.
+ Nhà thơ đã dùng cách dẫn trực tiếp lời nói của Từ. Phải chăng đó là sự chân thật, hào sảng, tấm lòng nghĩa hiệp, sự khảng khái của chàng. Đó cũng là cách Nguyễn Du làm nổi bật vẻ đẹp người anh hùng, trân trọng ngợi ca nhân vật…
-> Đoạn thơ tái hiện thành công chân dung người anh hùng Từ Hải, hiệp nghĩa và cũng rất gần gũi, chân thành. Chàng cũng dành cho Kiều tình yêu thương, thấu hiểu. Chính điều đó càng làm cho nhân vật ấn tượng trong tâm hồn người đọc.
* Luận điểm 2: Phân tích một số nét đặc sắc nghệ thuật của đoạn trích.
– Đoạn thơ với thể thơ lục bát có gieo vần đúng quy định. Nhịp thơ chủ yếu ngắt nhịp chẵn. (Học sinh dẫn thơ, chỉ ra và phân tích tác dụng).
– Nguyễn Du sử dụng cách dẫn trực tiếp lời thoại của nhân vật, góp phần bộc lộ phẩm chất, suy nghĩ, hành động của Từ Hải. Ngôn ngữ thơ được chắt lọc tinh tế, đoạn thơ sử dụng các từ Hán Việt, kết hợp với cổ ngữ, và từ thuần Việt làm cho lời thơ trong sáng, cô đọng nhưng giàu sức biểu cảm, góp phần khắc họa vẻ đẹp tâm hồn, sự thấu hiểu, yêu thương của Từ Hải dành cho Kiều …
– Những nét đặc sắc nghệ thuật trên vừa thể hiện sự sáng tạo tinh tế vừa thấy được cảm hứng trân trọng ngợi ca vẻ đẹp lòng nhân nghĩa, hào hiệp của con người, trong cảm hứng thi ca của tác giả. Vẻ đẹp nhân vật Từ Hải trong đoạn thơ để lại những ấn tượng khó phai trong tâm hồn người đọc. Đoạn truyện thơ đặc sắc giúp chúng ta nhận ra những thông điệp bổ ích. Cuộc sống này cần nhiều hơn những con người biết sẻ chia, giúp đỡ người khác. Sống hào hiệp trượng nghĩa, biết yêu thương, thấu hiểu… Có lẽ đó là một trong những giá trị làm cho: “Truyện Kiều” được độc giả yêu mến, lưu truyền hàng trăm năm nay…
3. Đánh giá, liên hệ
– Khái quát nghệ thuật, nội dung đoạn trích.
– Liên hệ với những tác phẩm hoặc đoạn trích, nhân vật khác như Lục Vân Tiên ra tay trừng trị bọn Phong Lai cứu Kiều Nguyệt Nga. Hay chàng Thạch Sanh cứu công chúa Quỳnh Nga trong truyện dân gian… Các nhân vật ấy đều toát lên vẻ đẹp anh hùng đáng trân trọng đồng thời gửi gắm ước mơ khát vọng của nhân dân về sự công bằng, tốt đẹp trong cuộc đời.
III. Kết bài
Khẳng định giá trị đoạn trích và nêu cảm nghĩ bản thân.