Đề bài: Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ Xuân đầu của Xuân Diệu:
Trời xanh thế! Hàng cây thơ biết mấy!
Vườn non sao! Đường cỏ mộng bao nhiêu.
Khi Phạm Thái gặp Quỳnh Như thuở ấy,
Khi chàng Kim vừa được thấy nàng Kiều.
Hỡi năm tháng vội đi làm quá khứ!
Trở về đây! Và đem trở về đây
Rượu nơi mắt với khi nhìn ướm thử,
Gấm trong lòng và khi đứng chờ ngây.
Và nhạc phất dưới chân mừng sánh bước;
Và tơ giăng trong lời nhỏ khơi ngòi;
Tà áo mới cũng say mùi gió nước;
Rặng mi dài xao động ánh dương vui.
Thiêng liêng quá, những chiều không dám nói,
Những tay e, những đầu ngượng cúi mau;
Chim giữa nắng sao mà kêu đến chói!
Ôi vô cùng trong một phút nhìn nhau!
Cho ta xin, cho ta xin sắc đỏ,
Xin màu xanh về tô lại khung đời…
Trời ơi, trời ơi, đâu rồi tuổi nhỏ?
Hôm xưa đâu rồi, trời ơi! trời ơi!
(Xuân đầu, Xuân Diệu[1], in trong tập Gửi hương cho gió, NXB Hội Nhà văn, Hà Nội, 1992
Phân tích tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ Xuân đầu của Xuân Diệu
Mở bài: Giới thiệu khái quát tác giả, tác phẩm và vấn đề nghị luận:
– Tác giả, tác phẩm: Xuân Diệu, tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một nhà thơ lớn của nền văn học Việt Nam hiện đại, đại diện tiêu biểu của phong trào thơ Mới. Xuân Diệu là nhà thơ của mùa xuân, tình yêu và tuổi trẻ. Thơ ông là tiếng nói của một tâm hồn yêu cuộc sống đến tha thiết, luôn khát khao giao cảm với đời, cuộc đời hiểu theo nghĩa trần thế nhất. “Xuân đầu” là một trong những thi phẩm in đậm dấu ấn phong cách thơ của ông.
– Vấn đề nghị luận: Phân tích tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ Xuân đầu.
Thân bài: Triển khai vấn đề nghị luận:
* Tâm trạng của nhân vật trữ tình: Bao trùm bài thơ là nỗi hoài niệm, lòng nhớ thương nuối tiếc về một thời tươi đẹp (xuân đầu của đời người) nay đã đi qua.
– Thảng thốt hoài niệm về vẻ đẹp của thiên nhiên lúc vào xuân, đồng thời cũng là vẻ đẹp của cuộc đời lúc vừa bước vào yêu.
– Hoài niệm, nuối tiếc những giây phút đẹp đẽ nhất của cuộc đời đã trôi đi không trở lại: đó là những hồi hộp của lần chờ đợi với ánh mắt đắm say, lòng như thêu gấm; những lúc đi đến nơi hò hẹn, cả lòng người lẫn đất trời đều rạo rực, thăng hoa; những phút gặp nhau ngại ngùng, e thẹn nhưng lại vô cùng thiêng liêng, quý giá.
– Trách cứ sự vô tình của thời gian.
– Sự van nài tha thiết, muốn thời gian quay trở lại, nhưng đành bất lực, ngậm ngùi.
=> Tất cả nỗi hoài niệm, nhớ tiếc, trách móc, van nài ấy đều là những biểu hiện của một tâm hồn yêu đời đến cháy bỏng. Vì quá yêu đời nên vô cùng đau khổ khi những năm tháng tươi đẹp nhất của cuộc đời đã trôi qua.
* Vài nét về nghệ thuật:
– Xây dựng những hình ảnh độc đáo, giàu sức gợi tả.
– Giọng điệu thơ tha thiết, đắm say.
– Sử dụng thành công các biện pháp tu từ: điệp, ẩn dụ,…
Kết bài: Đánh giá khái quát về tác phẩm và vấn đề ở đề bài.
