Đọc ngữ liệu sau và trả lời câu hỏi:
Lên núi Ba Vì
Ô hay, núi cứ ba hòn nhỉ
Cứ kết liền nhau đến lạ kì
Đã có Tam Thanh (2) còn Tam Điệp (3)
Đã xanh Tam Đảo(4) lại Ba Vì.
Ý thiên nhiên hẳn giống ý người
Núi tựa đinh ba(5) chọc giữa trời
Mấy phen thắng giặc ta lên thử
Đất cứ bình yên, sông cứ xuôi.
Cái thế chân kiềng núi cứ ba
Trụ trời trụ đất đứng nguy nga
Dưới chân núi đó nhà em ở
Khói vẫn bình yên thung lũng xa.
(1) Ba Vì, còn có tên là núi Tản Viên, một dãy núi ở huyện Ba Vì, Hà Nội.
(2) Tam Thanh: một dãy núi ở Lạng Sơn.
(3) Tam Điệp: một dãy núi ở Ninh Bình
(4) Tam Đảo: một dãy núi ở Vĩnh Phủ.
(5) Đinh ba: một công cụ, một vũ khí đầu chẻ ra thành ba mũi nhọn.
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1. Bài thơ trên viết theo thể thơ nào?
Trả lời
• Thể thơ: Bài thơ viết theo thể thơ thất ngôn (bảy chữ).
Câu 2. Trong khổ thơ thứ nhất, tác giả có phát hiện gì về núi non ở Việt Nam làm cho người đọc hứng thú?
Trả lời
Trong khổ thơ thứ nhất, tác giả có phát hiện về núi non ở Việt Nam làm cho người đọc hứng thú là:
– Tác giả nhận thấy rằng nhiều dãy núi ở Việt Nam thường kết liền thành ba ngọn, như Ba Vì, Tam Thanh, Tam Điệp, và Tam Đảo.
– Sự liên kết này mang lại cảm giác lạ kỳ và thú vị cho người đọc, tạo nên một hình ảnh độc đáo về cảnh quan núi non của Việt Nam.
Câu 3. Từ hiện tượng núi thường có ba ngọn, trí tưởng tượng của nhà thơ liên tưởng đến những hình ảnh nào? Tác giả muốn dùng những hình ảnh đó để diễn đạt nội dung gì?
Trả lời
– Hình ảnh liên tưởng:
+ Đinh ba: Một công cụ hoặc vũ khí với đầu chẻ ra thành ba mũi nhọn, biểu tượng cho sự mạnh mẽ và kiên cường.
+ Thế chân kiềng: Hình ảnh ba ngọn núi đứng vững như trụ trời, trụ đất, mang lại sự ổn định và bền vững.
– Nội dung diễn đạt: Tác giả muốn diễn đạt sự kiên cố, mạnh mẽ và sự kiên định của thiên nhiên Việt Nam. Sự liên kết này cũng gợi lên hình ảnh về sức mạnh và sự bền bỉ của con người Việt Nam, luôn đứng vững trước mọi thử thách và khó khăn. Những hình ảnh này không chỉ nhấn mạnh vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên mà còn thể hiện sự kiên cường, bền bỉ của con người và quê hương, đất nước.
Câu 4. Từ những phát hiện về những hiện tượng núi non ở Việt Nam, tác giả ngầm ý ca ngợi phẩm chất quý báu gì của dân tộc?
Trả lời
a. Sự kiên cường: Giống như những ngọn núi đứng vững và liên kết với nhau, con người Việt Nam cũng kiên cường, bền bỉ và đoàn kết.
b. Tinh thần bất khuất: Hình ảnh núi non kiên cố, mạnh mẽ phản ánh tinh thần bất khuất, không chịu khuất phục của dân tộc Việt Nam trước giặc ngoại xâm và những khó khăn.
c. Sự bình dị của tâm hồn: Dù trải qua nhiều phen thắng giặc và thử thách, đất nước vẫn giữ được sự bình yên, cuộc sống người dân vẫn bình thản và yên ả như khói bếp ở thung lũng xa.
=> Bài thơ “Lên núi Ba Vì” của Phạm Tiến Duật không chỉ miêu tả vẻ đẹp hùng vĩ của núi non Việt Nam mà còn gửi gắm những thông điệp về phẩm chất kiên cường, tinh thần bất khuất và sự bình dị của dân tộc. Qua những hình ảnh đơn giản mà sâu sắc, tác giả đã truyền tải được niềm tự hào và tình yêu quê hương đất nước.
>> Tham khảo:
– Viết bài văn nghị luận phân tích bài thơ Lên núi Ba Vì của Phạm Tiến Duật
– Phân tích bài thơ Gửi em cô bộ đội lái xe của Phạm Tiến Duật