Tìm hiểu tác phẩm Truyện ngắn Buổi học cuối cùng Ngữ Văn 7 Cánh Diều. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong SGK Ngữ văn 7 cánh diều chi tiết, đầy đủ bám sát chương trình học.
1. Tác giả An-phông-xơ Đô-đê
– Tìm hiểu tác giả An-phông-xơ Đô-đê
2. Xuất xứ
Truyện “Buổi học cuối cùng” lấy bối cảnh từ một biến cố lịch sử: Sau cuộc chiến tranh Pháp – Phổ năm 1870-1871, nước Pháp thua trận, hai vùng An-dát và Lo-ren giáp biên giới với Phổ bị nhập vào nước Phổ. Cho nên các trường học ở hai vùng này bị buộc học tiếng Đức. Truyện viết về buổi học cuối cùng bằng tiếng Pháp ở một trường làng thuộc vùng An-dát.
3. Bố cục Buổi học cuối cùng
Văn bản Buổi học cuối cùng được chia thành 3 phần:
– Phần 1 (từ đầu đến “vắng mặt con”): Quang cảnh trên đường đến trường và cảnh ở trường trước buổi học qua sự quan sát của Phrăng.
– Phần 2 (tiếp đó đến “nhớ mãi buổi học cuối cùng này”): Diễn biến buổi học cuối cùng và tâm trạng của mọi người.
– Phần 3 (còn lại): Cảnh kết thúc buổi học cuối cùng
4. Giá trị nội dung, nghệ thuật
- Giá trị nội dung
Qua câu chuyện buổi học cuối cùng bằng tiếng Pháp ở vùng An-dát bị quân Phổ chiếm đóng và hình ảnh cảm động của thầy Ha-men, truyện đã thể hiện lòng yêu nước trong một biểu hiện cụ thể là tình yêu tiếng nói của dân tộc và nêu chân lí: “Khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ vẫn giữ vững tiếng nói của mình thì chẳng khác gì nắm được chìa khóa chốn lao tù…”
- Giá trị nghệ thuật
– Miêu tả nhân vật qua ngoại hình, cử chỉ, lời nói và tâm trạng.
– Ngôi kể thứ nhất, làm cho câu chuyện trở nên sinh động, chân thực, hấp dẫn.
– Ngôn ngữ tự nhiên với giọng kể chân thành, xúc động.
5. Soạn bài Buổi học cuối cùng Ngữ Văn 7 Cánh Diều
Câu 1 (trang 21 SGK Ngữ văn 7 Tập 1):
Chú ý người kể ngôi thứ nhất và tác dụng của ngôi kể này.
Trả lời:
– Ngôi kể thứ nhất: Nhân vật Phrăng xưng tôi kể về buổi học cuối cùng tiếng Pháp của thầy Ha-men.
– Tác dụng của ngôi kể thứ nhất: Giúp câu chuyện trở nên chân thực hơn, giàu sự tin tưởng hơn, nhân vật Phrăng bộc lộ tâm trạng, tình cảm dễ dàng hơn và người đọc hiểu rõ về nhân vật Phrăng hơn.
Câu 2 (trang 22 SGK Ngữ văn 7 Tập 1):
Từ sự khác thường của buổi học, dự đoán về sự kiện xảy ra.
Trả lời:
– Những điều khác thường trong buổi học cuối cùng:
+ Khi tới trường, không khí trường học khác lạ đã tác động mạnh đến tâm hồn nhạy cảm của Phrăng.
+ Khi Phrăng đi học muộn nhưng thầy Ha-men lại rất ân cần thay vì giận dữ.
– Dự đoán các sự kiện xảy ra:
+ Thầy sẽ nhắc nhở lớp về tiết học cuối cùng.Thầy sẽ tiến hành bài dạy cuối cùng.
+ Thầy chia tay các học trò của mình.
+ Học trò chia tay thầy.
Câu 3 (trang 22 SGK Ngữ văn 7 Tập 1):
Chú ý không khí lớp học, cách ăn mặc và thái độ khác thường của thầy Ha-men.
Trả lời:
Không khí lớp học: Có sự khác thường và trang trọng; cuối lớp dân làng ngồi lặng lẽ như chúng tôi…ai nấy đều đã yên trong vị trí.
Cách ăn mặc của thầy Ha-men: Thầy mặc áo rơ-đanh-gốt màu xanh lục, diềm lá sen gấp nếp mịn, cái mũ tròn bằng lụa đen.
Thái độ khác thường của thầy Ha-men: Thay vì giận dữ như mọi ngày thì thầy ân cần, nhẹ nhàng “Phrăng vào chỗ nhanh lên con”, “các con ơi…mong các con hết sức chú ý”.
Câu 4 (trang 23 SGK Ngữ văn 7 Tập 1):
Chú ý sự đối lập trong cảm nhận của Phrăng về những cuốn sách.
Trả lời:
Sự đối lập trong cảm nhận của Phrăng về những cuốn sách:
Ban đầu còn thấy chán ngán đến thế, mang nặng đến thế.
Giờ đây dường như những người bạn cố tri mà tôi sẽ rất đau lòng phải giã từ.
Câu 5 (trang 23 SGK Ngữ văn 7 Tập 1):
Tại sao thầy Ha-men lại nói: “…con bị trừng phạt thế là đủ rồi…”
Trả lời:
Thầy Ha-men lại nói: “…con bị trừng phạt thế là đủ rồi…” là bởi vì:
Trước đây khi dạy học, thầy Ha-men thường hay phạt và thể hiện sự nghiêm túc.
Dường như thầy đọc được suy nghĩ của Phrăng, rằng Phrăng đã hối hận và nuối tiếc vì không học hành tử tế để hiểu được tiếng bản địa của mình.
Câu 6 (trang 24 SGK Ngữ văn 7 Tập 1):
Em có suy nghĩ gì về những dòng chữ in đậm: “khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ vẫn giữ vững được tiếng nói của mình thì chẳng khác gì nắm được chìa khóa chốn lao tù”.
Trả lời:
Suy nghĩ về dòng chữ in đậm: Câu nói này của thầy Ha-men là chân lí của cả câu chuyện, nhấn mạnh giá trị của việc gìn giữ tiếng nói dân tộc trong cuộc đấu tranh cho độc lập và tự do. Tiếng nói của dân tộc là chìa khóa giúp họ thoát khỏi vòng nô lệ.
Câu 7 (trang 24 SGK Ngữ văn 7 Tập 1):
Băn khoăn của cậu bé Phrăng: “Liệu người ta có bắt cả chúng nó cũng phải hót bằng tiếng Đức không nhỉ?” gợi cho em liên tưởng gì?
Trả lời:
Liên tưởng từ băn khoăn của Phrăng: Băn khoăn của Phrăng về việc liệu người ta có bắt chim bồ câu cũng phải hót bằng tiếng Đức hay không gợi cho em liên tưởng đến sự yêu quê hương, yêu ngôn ngữ của mình. Phrăng thể hiện tình yêu quê hương và ngôn ngữ bằng cách tưởng tượng rằng thậm chí cả chim bồ câu cũng phải biết hót bằng tiếng Pháp.
Câu 8 (trang 25 SGK Ngữ văn 7 Tập 1):
Chú ý hình dáng, vẻ mặt của thầy Ha-men khi viết dòng chữ cuối cùng ở phần 5.
Trả lời:
Hình dáng: Thầy đứng trên bục, cầm hòn phấn và dằn mạnh hết sức, đầu dựa vào tường giơ tay ra hiệu “Kết thúc rồi…đi đi thôi!”
Nét mặt: Tái nhợt, không nói hết câu, nét mặt của thầy Ha-men phản ánh sự xúc động và chấm dứt một chuỗi ngày dạy học.
6. Sơ đồ tư duy bài Buổi học cuối cùng
Tìm hiểu thêm: Giới thiệu tác giả Giuyn Véc-nơ
