Hướng dẫn tìm hiểu Văn bản Ca Huế trên sông Hương Ngữ Văn 8 Kết nối tri thức về hoàn cảnh sáng tác, tóm tắt, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy.
1. Tác giả Hà Ánh Minh
– Tìm hiểu tác giả Hà Ánh Minh
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác
– Tác phẩm được đăng trên báo: Người Hà Nội.
– Dân ca Huế nói riêng và vùng Thừa Thiên nói chung là một sinh hoạt văn hóa độc đáo của cố đô Huế.
3. Bố cục văn bản Ca Huế trên sông Hương
– Đoạn 1 (Từ đầu … đến “lí hoài nam”): Giới thiệu sơ lược một số làn điệu dân ca Huế.
– Đoạn 2 (Còn lại): Đêm nghe ca Huế trên sông Hương.
4. Giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật
- Giá trị nội dung
Qua buổi ca Huế trên sông Hương, tác giả thể hiện lòng yêu mến, niềm tự hào đối với di sản văn hóa độc đáo của Huế, cũng là một di sản văn hóa dân tộc cần được trân trọng, bảo tồn và phát triển.
- Giá trị nghệ thuật
– Thủ pháp liệt kê kết hợp với giải thích, bình luận
– Miêu tả đặc sắc, gợi hình, gợi cảm, chân thực.
5. Thông điệp văn bản gửi gắm qua bộ sách Kết nối tri thức
“Kết nối tri thức với cuộc sống” là bộ sách giáo khoa được biên soạn theo mô hình hiện đại, chú trọng vai trò của kiến thức, đặc biệt là những kiến thức cần được “kết nối với cuộc sống”. Văn bản “Ca Huế trên sông Hương” của bộ sách kết nối tri thức với cuộc sống không chỉ mang vai trò truyền đạt đến độc giả những kiến thức của môn học Ngữ Văn, mặt khác văn bản trên giúp bạn đọc thấy được những di sản văn hóa vô cùng độc đáo của Huế. Đồng thời qua văn bản Ca Huế trên sông Hương của bộ sách Kết nối tri thức ta thấy được thông điệp khuyên con người cần có ý thức bảo vệ, gìn giữ và trân trọng những đặc sắc văn hóa của dân tộc.
6. Soạn văn bản Ca Huế trên sông Hương
Câu 1 (trang 48 SGK Ngữ văn 8 Tập 1):
Các điệu hò xứ Huế gắn bó như thế nào với cuộc sống của con người?
Trả lời
– Các điệu hò xứ Huế gắn bó với cuộc sống con người: khi đánh cá trên sông ngòi, biển cả, hò lúc cấy cày, gặt hái, trồng cây, chăn tằm.
– Từ ngữ địa phương được sử dụng nhuần nhuyễn và phổ biến nhất là các câu hò đối đáp tri thức.
Câu 2 (trang 48 SGK Ngữ văn 8 Tập 1):
Đêm ca Huế có gì đặc biệt về thời gian, không gian? Theo em, thời gian, không gian ấy tác động như thế nào đến việc thưởng thức ca Huế?
Trả lời
– Sự đặc biệt của Ca Huế về không gian, thời gian:
+ Không gian: yên tĩnh, sông nước đẹp, huyền ảo, thơ mộng, trên chiếc thuyền rồng.
+ Thời gian: đêm khuya.
– Thời gian, không gian ấy tác động vô cùng quan trọng đến việc thưởng thức ca Huế. Nó giúp tâm hồn người nghe được thanh tịnh, trong sạch, không vướng bận, không lo âu. Từ đó giúp họ cảm nhận được trọn vẹn những thứ tinh túy nhất, giá trị nhất của ca Huế. Hơn hết là cảm nhận được trọn vẹn những cung bậc cảm xúc của con người nơi đây.
Câu 3 (trang 48 SGK Ngữ văn 8 Tập 1):
Theo văn bản, ca Huế được hình thành từ đâu? Nguồn gốc đặc biệt ấy mang lại cho ca Huế vẻ đẹp gì?
Trả lời
– Ca Huế bắt nguồn từ nhạc dân gian và nhạc cung đình (là nhạc dùng trong những buổi lễ trang nghiêm được diễn ra tại cung đình,…).
– Nguồn gốc đặc ấy mang lại cho ca Huế vẻ đẹp sôi nổi, tươi vui, trang trọng, uy nghi chính là vì nó tiếp thu tính chất của hai dòng nhạc. Sôi nổi, tươi vui (có những nỗi buồn, sự bâng khuâng, tiếc thương ai oán) được bắt nguồn từ nhạc dân gian. Còn sự trang trọng, uy nghi là có nguồn gốc từ nhạc cung đình.
Câu 4 (trang 48 SGK Ngữ văn 8 Tập 1):
Nêu tác dụng của việc kết hợp các yếu tố có vai trò kể chuyện, miêu tả, bộc lộ cảm xúc, bình luận,… trong văn bản.
Trả lời
– Tác dụng của việc kết hợp các yếu tố có vai trò kể chuyện, miêu tả, bộc lộ cảm xúc, bình luận,… trong văn bản:
– Đem đến cho người đọc nhiều hiểu biết về nét đặc trưng riêng của làn điệu dân ca xứ Huế. Qua đó, giới thiệu về ca Huế trên sông Hương, tác giả còn ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn con người Huế trong mỗi câu ca, lời hát, gửi gắm tình yêu tha thiết của mình dành cho văn hóa nghệ thuật, dành cho ca Huế và con người Huế.
Câu 5 (trang 48 SGK Ngữ văn 8 Tập 1):
Nhận xét về tình cảm tác giả dành cho ca Huế, xứ Huế.
Trả lời
Tình cảm tác giả dành cho ca Huế, xứ Huế:
– Tác giả ca ngợi vẻ đẹp tinh thần đằm thắm, thiết tha của con người xứ Huế.
– Tác giả đã thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về ca Huế và bày tỏ tình cảm yêu mến trân trọng dành cho ca Huế.
– Tác giả thể hiện sự tự hào, trân trọng những vẻ đẹp văn hóa tinh thần dành cho mảnh đất cố đô.
7. Sơ đồ tư duy văn bản Ca Huế trên sông Hương
