Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) cảm nhận nét đặc sắc nghệ thuật của trích đoạn chèo Lưu Bình Dương Lễ
Giới thiệu: Lưu Bình Dương Lễ là vở chèo nổi tiếng có nội dung như sau: Dương Lễ và Lưu Bình là hai người bạn thân từ thuở thiếu thời. Hai người cùng dùi mài kinh sử và cùng đi thi, nhưng chỉ Dương Lễ đỗ đạt. Lưu Bình sinh ra buồn chán. Dương Lễ muốn giúp bạn thi lại, nên đã dùng kế khích tướng, ngoài mặt tỏ ra khinh bỉ Lưu Bình, nhưng bên trong bí mật sai vợ của mình là Châu Long đi theo giúp Lưu Bình để chàng có thời gian và tiền bạc để ôn thi. Năm đó Lưu Bình đỗ làm quan. Dương Lễ cho mời Lưu Bình đến chơi. Trong buổi gặp mặt này, Lưu Bình mới biết Châu Long là vợ của Dương Lễ. Lưu Bình vô cùng cảm động và kính phục trước tấm lòng của hai người dành cho mình.
(Cảnh tại tư dinh của Dương Lễ)
Dương Lễ chia tay, nhắn nhủ người vợ là Châu Long trước khi nàng đi làm một nhiệm vụ cao cả là nuôi bạn mình ăn học)
DƯƠNG LỄ (nói thơ):
Châu Long nàng ơi !
Tạm biệt nàng ta có vật này trao tặng
Đây là tấm gương tư mã của Từ Thân,
Để ngày ngày nàng vấn tóc soi gương
Tưởng như ta vẫn soi chung với nàng
CHÂU LONG: Thiếp xin giữ lòng thiếp, như tấm gương này sáng mãi không mờ chút bụi.
DƯƠNG LỄ: Em ơi! Chấp kinh em phải biết tòng quyền
CHÂU LONG:
Chàng ơi! Em bước chân đi nguyện có Hoàng Thiên
Quyết em chẳng dám thay lòng đổi dạ
Tưởng những lúc mặn nồng hương lửa
Má kề gối tựa nay phút bỗng phải biệt li
DƯƠNG LỄ:
Anh nay thương bạn sẻ chia no đói
Em bước chân đi
Chớ ngại cát lầm
Đừng than khóc ruột tằm anh nay thêm rối
Sầu tình ngán nỗi chia đôi lối đành lòng sao
Chẳng đoái đến bạn hiền
CHÂU LONG:
Em chẳng dám quên
Những phiền đôi lứa tưởng những lúc
Chiều đông tựa cửa ngao ngán thay
Cảnh vợ xa chồng
Hết hạ sang Đông
Lẻ loi cô phòng
Tuổi xuân mòn mỏi
Rày ngóng mai trông
Trăm năm chút nghĩa đèo bòng
Xa xôi ai có thấu lòng chăng ai.
DƯƠNG LỄ:
Chia tay đôi ngả xa nhau đôi nơi
Xa tiếng xa người
Lệ sầu đầy vơi
Dứt áo ly biệt, anh đây chúc nàng hòa vui
Kể sao xiết nỗi ngậm ngùi
Khuyên nàng ghi nhớ lấy lời chấp kinh
CHÂU LONG:
Dặm trường thân gái một mình
Mối sầu sẻ nửa, gánh tình chia hai
DƯƠNG LỄ:
Ngõ trúc quanh hình bóng ai đã khuất
Luống bâng khuâng như mất lạng vàng
(Trích vở chèo Lưu Bình Dương Lễ, Hà Văn Cầu sưu tầm và chú thích, NXB Văn Hóa, Hà Nội, 1976, Tr. 107)
Cảm nhận nét đặc sắc nghệ thuật của trích đoạn chèo Lưu Bình Dương Lễ
– Xây dựng tình huống: Tình huống chính của đoạn trích là cảnh chia tay giữa Dương Lễ và Châu Long. Tình huống này đã giúp thể hiện được tình cảm gắn bó mặn nồng của đôi vợ chồng trẻ đồng thời thể hiện phẩm chất cao đẹp của nhân vật.
– Xây dựng nhân vật: Các nhân vật trong đoạn trích mang đặc trưng của nhân vật chèo, có tính cách nhất quán, không thay đổi:
+ Dương Lễ là một con người cao thượng, sống có tình nghĩa với bạn bè. Dương Lễ cũng là một người chồng hết lòng yêu thương vợ, điều này được thể hiện ở sự quyến luyến của chàng trong cuộc chia tay với Châu Long.
+ Châu Long là một người phụ nữ yêu thương chồng hết mực: Vì chồng, nàng không quản ngại khó khăn, sẵn sàng nhận trách nhiệm đi nuôi bạn chồng ăn học.
– Lời thoại: Lời thoại của đoạn trích mang đặc trưng của lời thoại chèo, có kết hợp giữa nói và hát, lời thoại có vần điệu như thơ. Lời thoại trong đoạn trích đã góp phần bộc lộ nội tâm và tính cách nhân vật, giúp chúng ta hiểu được tình cảm vợ chồng sâu nặng, cũng như nhân cách cao đẹp của đôi vợ chồng Lưu Bình và Dương Lễ.
